تأثیر کادمیم و زئولیت بر رشد، ترکیب شیمیایی و گره زایی گیاه سویا (Glycine max L.)

نواحی گسترده ا ی از از زمین به دلا یل ز یادی از قبیل دود ماشین ها، بقا یای معادن فلزات ، صنا یع ذوب فلزات و کاربرد کمپوست زواید شهری آلوده به فلزات سنگین از جمله کادمیم می باشند .(McGrath et al., ( 1995 فلزات سنگین تحت تأثیر فرا یندهای ز یستی قرار نمی گ یرند و در اکوسیستم باقی می مانند و در مراحل بعد ممکن است وارد آبهای ز یر زمینی شوند و یا با کاشت گیاه در خاکها ی آلوده وارد چرخه غذا یی شوند و خطرات ز یادی را برای انسان و حیواناتی که از گیاهان آلوده تغذیه می کنند بوجود آورند(Lin et al., ( 1998 کادمیم یک عنصر غیر ضرور ی برا ی گیاه است که می تواند خیلی سمی باشد . این عنصر در غلظت های پا یین نیز اثرات مخربی روی کیفیت خاک و چرخه عناصر غذایی دارد .(Zorpas et al., ( 2000 زئولیت طبیعی به دلیل دارا بودن خصوصیات تبادل کاتیونی می تو اند فلزات سنگین را مبادله، جذب و یا حذف کند.(Erdem et al., و 2004 Penilla et al., 2006) در سال های اخیر تحقیقات زیادی روی خصوصیات جذب سطحی زئولیت ها ی طبیعی در سرتاسر جهان صورت گرفته است و زئولیت ها برای برطرف کردن آلودگی خاکها به صورت فزا ینده ا ی مورد استفاده قرار گرفته اند . کاهش قابل ملاحظه ا ی در غلظت کادمیم خاک و گیاه پس از کاربرد زئولیت در ایالت کلرادو ی آمریکا(Chlopecka and Adriano, ( 1997 و در یونان (Zorpas et al. 2000) مشاهده شد. هدف از این مطالعه ارزیابی تأثیر زئولیت طبیعی و کادمیم بر رشد و ترکیب شیمیایی سویا(Glycine max L.) و توصیه مقدار به ینه کاربرد زئولیت در خاکهای آلوده به کادمیم در شرا یط گلخانه بود . تیمارها شامل سه سطح زئولیت (0، 2 و 5 گرم زئولیت در کیلوگرم خاک ) سه سطح کاربرد کادمیم (0 ، 10 و 25 میلی گرم در کیلوگرم خاک) بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بود. نتایج نشان داد که کاربرد کادمیم باعث کاهش وزن خشک شاخساره گیاه گردید اما در بالاتر ین سطح تفاوت معنی داری در وزن خشک ریشه گیاه نسبت به تیمار شاهد ایجاد نکرد. زئولیت باعث افزایش وزن خشک شاخساره و ریشه نسبت به تیمار شاهد گرد ید. کاربرد کادم یم باعث افزا یش و کاربرد سطوح مختلف زئولیت باعث کاهش میانگین غلظت کادمیم شاخساره و ریشه گردیدChlopecka and Adriano . ١٩٩٧ ) نشان دادند که کار برد ) ۱۵ گرم زئولیت در کیلوگرم خاک در اغلب موارد جذب کادمیم توسط گیاهان زراعی را کاهش داد . علت این امر می تواند جذب سطحی کادمیم توسط زئولیت باشد .(Wingenfelder et al., ( 2005 کاربرد کادم یم باعث کاهش تعداد و وزن خشک گره ها ی ر یشه، میانگین غلظت ن یتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، رو ی، و همکاران ( ۲۰۰۳ ) تحت شرا یط تنش کادمیم همبستگی مثبت و معنی Liu . مس، منگنز شاخساره و ر یشه گرد ید داری بین این عنصر با آهن، روی و مس و همبستگی منفی و معنی داری را با منگنز نشان دادند.