مطالعه ژئوشیمی و رفتار عناصر در فرآیندهای بوکسیت زایی در منطقه هنگام، فیروزآباد

بی هنجاری غنی از آلومینیم (بوکسیت) هنگام، واقع در جنوب غربی فیروزآباد در استان فارس، از نظر ساختاری درزون زاگرس چین خورده و در مرز بین سازندهای سروک و ایلام واقع است. این بی هنجاری شامل از 9 لایه ی سنگی مجزا است که در محدوده ای به وسعت 450 متر مربع در سطح زمین رخنمون دارد و به ترتیب از پایین به بالا شامل:آهک سروک، آهک مارنی قاعده ای، بوکسیت پیزوئیدی، بوکسیت زرد، بوکسیت سرخ، مارن آهن دار، آهک مارنی سرخ، آهک مارنی سفید و سارند آهکی ایلام است. با توجه به شواهد چینه شناسی-رسوب شناسی، یک وقفه ی رسوبی در زمان تورونین تا سانتونین، منجر به ایجاد شرایطی برای هوازدگی و فرآیندهای غنی سازی عناصر Fe,Al و Ti در منطقه شده است. مطالعات بافتی بر روی مقاطع میکروسکوپی موجود نشان داد که بافت های موجود شامل انواع بافت های پیزوبیدی پلیتومورفیک، ائولیتی و برشی شدن دروغین ایت که بر یک ژنز برجازا و دیاژنتیک دلالت می کنند. در این مطالعه، برای دستیابی به فرآیندهای شیمیایی درگیر در تشکیل این بی هنجاری و هم چنین شناسایی نقش و رفتار عناصر در فرآیندهای هوازدگی و نحوه ی تبادلات شیمیایی آنها، از روش ژئوشیمیایی محاسبات تبادلات جرم (Mclcan 1990) استفاده گردید. در این روش، مقادیر تبادل جرم عناصر مختلف نسبت به یک عنصر بی تحرک (زیرکونیم) که بیشترین ثبات شیمیایی را در فرآیندهای هوازدگی از خود نشان داده است، محاسبه شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که عناصر K, Mg, Ca, Si و Na در فرآیند های حاکم، از محیط خارج شده و عناصر Al, Ti و Fe غنی شده اند و در نهایت لایه های موجود کاهش کل جرم معادل 3٪.53- برای بوکسیت پیزوییدی، %71.61- برای بوکسیت زرد و ٪53.4- برای بوکسیت سرخ را نشان می دهند. براساس این مطالعان، درفرآیندهای هوازدگی، بر روی آهک های سروک، عناصری با تحرک شیمیایی داشته اند (Fe,Si, K, Ca, Na و P) از محیط خارج گردیده و عناصر با تحرک شیمیایی کمتر( برای مثال Zr, Ti, Al و Y) در محیط تمرکز نموده و لایه های غنی از Al ایجاد کرده است. بررسی الگوی غنی شدگی عناصر و محاسبه ی ضریب تجمع نشان داد که بی هنجاری مورد مطالعه، در دسته ی کانسارهای تیپ مدیترانه ای قرار دارد.