بررسی زمین شناسی و ژئوشیمیایی کائولین زنوز

معدن کائولن زنوس در شمال غرب ایران - استان آذربایجان شرقی - شهرستان مرند واقع شده است و بهره برداری از آن در سال 1337 توسط شزکت سهامی کل معادن ایران بصورت محدود و به میزان 200 تن در سال آغاز گردید که هم اکنون استخراج از آن بالغ بر حدود 300 هزار تن در سال مس یاشد مقدار ذخیره ی این معدن در حدود 23/5 میلیون تن و مقدار ذخیره ی احتمالی آن در حدود 45 میلیون تن تخمین زده شده است. منطقه ی معدنی فوق که در طول 45 درجه و 49 دقیقه ی شرقی و عرض 38 درجه و 34 دقیقه ی شمالی در ارتفاع 1900 متری از سطح دریا قرار گرفته است و عمدتاً مجموعه ای است از لاوهای تراکی آندزیتی و توفهای اسیدی ائوسن که همراه با ترکیب متوسط تا اسیدی با یک دگرشیبی زاویه ای مشخص قرار گرفته اند. لازم به توضیح است که نهشته های زیرین ولکانیک های فوق مجموعه ای از مارن با میان لایه هایی از ژیپس ، ماسه سنگ ، توف و شیل با سن ائوسن می باشد، البته قدیمی ترین تشکیلات موجود در منطقه ی مربوط به دوره ی دونین است که در قسمت های تحتانی از ماسه سنگ های قرمز سرسیتی که دگرگونی ضعیفی را تحمل کرده اند شروع و توسط دولومیت پوشیده شده اند و طبقات بالایی شامل کوارتز و آهک های قرمز تیره است که چین خورده اند و پس از یک نبود چینه ای طولانی ، تشکیلات ائوسن مذکور که کلاً بازگوکننده ی محیط دریایی کم عمق می باشد روی آنها قرار گرفته اند. پس از چین خوردگی فوق منطقه در ائوسن دوره ی نسبتاً آرامی را گزرانده ولی پس از آن فعالیت های تکتونیکی باعث ایحاد گسل هایی از جمله دو گسل اصلی به امتداد تقریبی شمال - جنوب تا شمال شرقی - جنوب غربی و همچنینی شمال غرب -جنوب شرقی و یک گسل فرعی در امتداد تقریباً شرقی- غربی شده است که این گسلها نقش م<ثری را در طول مراحل آلتراسیون ایفا نموده اند. در بررسی های بعمل آمده در زمینه ی نحوه ی تشکیل کائولن زنوس مشخص می شود که سنگ مادر کائولن مذکور یک جریان گدازه به شدت اسیدی با ترکیبی در حد ریولیت است که تحت تأثیر جریانهای گرمابی ( هیدروترمال ) قرار گرفته اند که گسترش تراورتن ها در منطقه و سایر شواهد گویای یک دوره فعالیتهای هیدروترمال به عنوان آخرین مرحله ی فعالیت ولکانیسم منطقه می باشد و ادامه ی آن بصورت فعالیت چشمه های آب گرم وجود دارد. نفوذ این محلولهای گرمابی باعث تجزیه و از هم پاشیدگی شبکه ی ساختمانی سیلیکات های آلومینیوم بخصوص فلدسپات های قلیایی گردهده است که عمیق ترین نوع تجزیه ی هیدروترمال در منطقخه ی معتد می باشد و نتیجه ی این تجزیه از دست دادن کل مواد آلکالن و تشکیل کائولینیت بوده است