بررسی پدیده زمین لغزش روستای اسفیدان شهرستان بجنورد

این روستا با مختصات جغرافیایی 37 درجه و 19 دقیقه شمالی، 57 درجه و 34 دقیقه شرقی در جنوب شرقی شهرستان بجنورد و زون زمین شناسی کپه داغ واقع شده است، با آب و هوای سرد کوهستانی و دره های عمیق که اکثرا گسله هستند. این روستا دارای ارتفاعی حدود 1600 متر از سطح دریا، و جمعیتی بالغ بر 6000 نفر است که محل احداث آن دره ای گسلی و V شکل با امتداد شمالی – جنوبی و رودخانه ای که در وسط آن جریان دارد، می ابشد. دامنه شرقی این دره بعلت مخالفت شیب لایه ها با شیب دامنه پایدار است، و هیچگونه چشمه و گیاهی در این دامنه دیده نمی شود، در دامنه غربی عکس حالت فوق دیده می شود، و لیتولوژی آن شامل ماسه سنگهای زرد وقرمز رنگ با سیمان ضعیف دارای رپیل مارک و گراس بدینگ، همچنین تناوی از خاکهای سخت و مارن و رس، با شیب 40-30 درجه شرقی است. این دامنه متصل به ارتفاعات بوده و همین امر سبب بوجود آمدن چشمه های فراوان و نتیجتا رشد گیاهان زیادی شده است. در این دامنه اثراتی از زمین لغزشهای قدیمی به صورت گودافتادگیهای مقعر شکل دیده می شود. پس از برداشتهای دقیق صحرایی و طمالعه سوابق زمین شناسی منطقه موارد ذیل در بروز زمین لغزش منطقه مورد مطالعه موثر تشخیص داده شدند: 1ـ موافق بودن شیب لایه ها (40-30 درجه شمال شرقی و امتداد شمالغربی – جنوبغربی) با شیب تند دامنه دره 1-2ـ هم شیب بودن حرکت آبهای زیر زمینی با شیب لایه ها و شیب دامنه 1-3- وجود لایه های رس و مارن (پس از لغزش آثاری به صورت خطوط موازی بر روی رسها باقیمانده است) 1-4- شستشوی پاشنه دامنه توسط جریان ماندری رودخانه که تکیه گاه دامنه از بین رفته است. 1-5- ضخامت زیاد رسوبات آبرفتی منفصل 1-6- وقوع زمین لرزه در مدت کوتاهی قبل از لغزش 1-7- بارندگی زیاد در ماههای فروردین و اردیبهشت سال 1371 1-8- اثر ریشه گیاهان که باعث عمیقتر شدن ترکها و شکافها شده است. 1-9- وجود کانی ژیپس در محل لغزش که ممکن است در اصر رشد باعث تشدید و عمیق تر شدن شکافها شود. 1-10- شیب بسیار تند دامنه که لغزش بر روی آن انجام گرفته است.