نقد تاریخ پژوهی متداول و تبیین روش تاریخ پژوهی کلامی شیعی؛ مبتنی بر قرآن و حدیث و اصول کلامی شیعه (مطالعه موردی، صلح حدیبیه، کتاب تاریخ ایران و جهان ( 1)، سال دوم متوسطه انسانی)

سال انتشار: 1390
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 551

فایل این مقاله در 40 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

SNCH02_010

تاریخ نمایه سازی: 16 اسفند 1394

چکیده مقاله:

این مقاله ابتدا به نقد روش تاریخ پژوهی متداول که به صورت استنادی و اثباتی- و نه صرفاً احتجاجی به کتب تاریخی اهل تسنن رجوع میشود، پرداخته و آثاری را که بر آن مترتب میگردد توضیح میدهد. برای نقد این روش، ابتدا سیری اجمالی در تاریخنقل حدیث اهل تسنن از زمان رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله تا زمان عمربن عبدالعزیز عرضه میشود و سعی میشود که پیشینه تاریخی نقل، نگارش و تدوینحدیث اهلتسنن روشن گردد. از طرف دیگر شواهد متعددی وجود دارد که تاریخ نگاری در منابع اولیه، تحت تأثیر دیگاههای کلامی اعتقادی و سیاسی و قومی مورخان بوده است. این شواهد از طریق مقایسه و تطبیق گزارشهای تاریخی ارائه شده در این کتب با قرآن و سنت قطعی، قابل شناسایی است. ضمناً مطالعات تطبیقی میان منابع تاریخی و گزارشهای معارض در این باب، بر تعدد شواهد میافزاید. از دیگر ملاکهای اعتبارسنجی، تطبیق یا عدم تطبیق گزارشهای تاریخی با اصول کلامی شیعه است که باید بررسی گردد. تکرار شواهد، قرینه مهمی است که تصویر تاریخ ارائه شده در منابع متقدم اهل تسنن بدون بررسی علمی، اعتبار چندانی ندارد.پس از نقد روش تاریخ پژوهی متداول، برای ارائه روش جایگزین با عنوان تاریخ پژوهی کلامی شیعی، ابتدا به بررسی عوامل کمبود منابع مستقل تاریخی متقدم شیعی پرداخته میشود و پس از معرفی چند کتاب تاریخی شیعی به روش استخراج تاریخ از میان روایات و کتب فقهی اعتقادی و اخلاقی پرداخته میشود. در ادامه، روش مختار را باتکیه بر قرآن، روایات معصومین و پس از آن کتب تاریخی شیعی تبیین مینمائیم. نکته حائز اهمیت در این گونه پژوهش، ویژگیها و فواید تاریخ پژوهی کلامی شیعی و روشاستفاده کلامی از مباحث تاریخی میباشد که توضیح آن مد نظر قرار میگیرد. به عنوان مطالعه موردی، بررسی تطبیقی بین روش مختار و شیوه متداول بر مبنای نقل ابن اسحاق، پیرامون صلح حدیبیه انجام میشود. همچنین با بررسی کتاب تاریخ پایهدوم متوسطه انسانی، روشن میگردد که نگارش تاریخ اسلام این کتاب، با همان مبنای تاریخ پژوهی متداول بوده و به عنوان نمونه، تحلیلی که در انتها از بیان صلح حدیبیه با روش متداول صورت پذیرفته نه تنها کم فایدهتر از استفادههای تاریخ پژوهی کلامی شیعی میباشد، بلکه در این کتاب تحلیلی کاملاً عکس ارائه شده است.

نویسندگان

ایمان روشن بین

دانشجوی کارشناسی ارشد کلام و عقاید دانشکده علوم حدیث