بررسی اثر سوش های باکتری ریزوبیوم بر برخی صفات ریشه و غده بندی در ژنوتیپ های لوبیا چیتی

لوبیا جزء گیاهان خانواده لگومینوز می باشد و ارزش غذایی این محصول به علت دارا بودن حدود %20-25 پروتئین و %55-60 کربوهیدرات است، این گیاه قابلیت تأمین بخش عمده نیتروژن خود را از طریق همزیستی با باکتری خاکزی ریزوبیوم دارا است (11) و تثبیت نیتروژن در محل گره های شکل گرفته روی ریشه صورت می گیرد (.2) سیستم های همزیستی ریزوبیوم، لیگومینوز حدود 70-85 میلیون تن نیتروژن تثبیت می کند که حدود 50 درصد کل نیتروژن تثبیت شده جهانی است و حدوداً با میزان تولید مجموع کارخانه های کود شیمیایی برابری می کند (13) در حالت همزیستی مقدار تثبیت نیتروژن بر حسب گونه و واریته گیاه، سویه باکتری و شرایط خاک و اقلیم متغیر است (1) با مطالعه تغییرات جمعیتی و دوام باکتری های همزیست لوبیا در خاک و ریزوسفر دریافته اند که دوام این باکتری ها در زیر و سفر بهتر است و ضمناً نشان داده شده که سویه های کارآمدی که به عنوان مایه تلقیح استفاده می شوند، حتی در حضور جمعیت بالای بومی خاک قدرت اشغال غده ها را دارند (13) اثرات متفاوت ژنوتیپ های مختلف گیاه و سویه باکتری روی صفات مرتبط با تثبیت بیولوژیک نیتروژن مثل تعداد و وزن گره و فعالیت سیستم آنزیمی نیتروژناز برای لگوم هایی مثل نخود معمولی، بادام زمینی، لوبیا هندی، سویا، لوبیا و لوبیا سبز تا قبل از دهه هشتاد به اثبات رسیده است (15) به عقیده سازتن و همکاران اثرات متقابل گیاه لگوم و سویه باکتری همزیست بر روی توان سیستم همزیستی در تثبیت نیتروژن مولکولی به اندازه ای اختصاصی می باشد که ارزیابی دقیق تثبیت بیولوژیک نیتروژن یک لگوم یا یک سویه باکتری ریزوبیوم بدون در نظر گرفتن شرایط محیطی و مشخص بودن ژنوتیپ طرف همزیست با آن امکان پذیر نیست (14) بیلیس (1993) اظهار نموده که بررسی پتانسیل ذاتی لگوم ها از نظر تثبیت ازت و مشاهدة تفاوت لاین ها به منظور انتخاب انواع برتر به منظور برنامه های اصلاح تثبیت ازت گیاهان باید در خاک های با سطح ازت پایین باشد . هم اکنون اثر انتخاب رقم یا گونه بر روی پتانسیل تثبیت ازت در سیستم های کشاورزی اثبات شده است (8) اطلاعات موجود نشان می دهند که ارقام مختلف گونه های لگوم که در خاک یکسان رشد نموده اند، می توانند به طور قابل توجهی از لحاظ پتانسیل تثبیت با هم تفاوت داشته باشند . این امر در واقع اساس معیارهای انتخاب ارقام در برنامه های اصلاح به عنوان افزایش تثبیت ازت است (9) هدف از این تحقیق اثبات ارتباط بین رقم گیاه و سوش باکتری با صفات مرتبط با تثبیت بیولوژیک نیتروژن است .