بررسی اثرات استفاده از آبهای غیر متعارف ( شور و لب شور ) با استفاده از سیستم آبیاری زیرزمینی سفالی در کشت گلخانه ای گوجه فرنگی

موضوع آب و استفادة بهینه از آن اصلی ترین مسأله ای است که در گذشته، حال و آینده سیستان بیشترین سهم را در عرصة مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن دارد . منطقه سیستان به لحاظ اقلیمی که خود معلول موقعیت جغرافیایی آن است، با داشتن متوسط سالیانه بیش از 300 روز خشکی،میزان بارندگی کم ( یک پنجم متوسط سالیانه کشور ) متوسط تعداد روزهای آفتابی سالیانه بیشتر از 260 روز، تابش زیاد آفتاب، دامنة زیاد تغییرات درجه حرارت در شبانه روز، وزش بادهای تند و با دارا بودن بیشترین مقدار سالیانه تبخیر کشور ) (4000– 5000 میلیمتر در سال جزء مناطق خشک کشور بوده و از نظر فیزیکی دچار کم آبی است به طوریکه در سالهای اخیر تشدید عوامل فوق موجب گردیده است، تا خشکسالی دامنگیر منطقه گردیده و آب به عنوان مهمترین عامل تولیدات کشاورزی، همسو با روند آن در دیگر مناطق کشور به یک عامل بحران زا تبدیل گردد . لذا ضروری است موضوع آب در همه حال به عنوان کالائی با ارزش و حیاتی، در حفاظت، توسعه، بهره برداری و مصرف در رأس امور و فعالیت ها قرار گیرد و در برنامه ریزی های منطقه اعم از اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کفة سنگین به نفع آب مد نظر باشد . درفصول خشکسالی درمنطقه سیستان زه آب چاهکها و آبهای زیر زمینی باکیفیت نامناسب تنها منابع آب برای نگهداری مردم ومنطقه بوده به طوریکه کیفیت این آبها در قسمت های وسیعی از مناطق پنجگانه سیستان براساس دستورالعملها واستانداردهای فنی موجود، جزء آبهای نامطلوب محسوب می گردد در چنین شرایطی و ضرورت اجتناب ناپذیری، استفاده از اینگونه آبها، باید این نگرش در کشاورزی منطقه حاکم گردد که آب کالای یکبار مصرفی نیست و می توان از طریق تحقیق و پژوهش با تغییر الگوی کاشت و روش آبیاری از آبهای نامطلوب جهت تولیدات کشاورزی استفادة مطلوب نمود . کیخا و همکاران (1380) در بررسی های خود به منظور ارزیـابی سـامانه آبیاری زیر زمینـی سـفالی درخاکهـای بـا EC بـالا یـرای تولیـد خیـار گلخانه ای، نشان دادند که اگر چه در مراحل ابتـدائی رشـد بـا توجـه بـه بالا بودن EC خاک ( حدود 18ds/m) صدمات زیادی به بوته های خیـار وارد گردید ول ی با تنظـیم برنامـة آبیـاری و قابلیـت خـاص ایـن سـ امانه درکنترل و تأمین رطوبت دائمی درمنطقة توسعه ریشه بوتـه هـای خیـار، این صدمات در مرحله بعدی رشد به کلی رفع گردیده به طوری که نتایج عملکرد میوه نشان دادکه رقم آناهیتا 726 با عملکردی معـادل 169/040 تن درهکتار نسبت به رقم سینا 24189 با عملکردی معادل 154/87 تـن درهکتار از برتری قابـل ملاحظـه ای برخـوردار بـوده و رانـدمان کـارائی مصرف آب در ارقام فوق به ترتیب معادل 45/46 و 41/81 کیلـوگرم بـه ازاء هر متر مکعب آب مصرفی بوده است . حجـم آب مصـرفی درشـرایط تحقیــق 200 مترمکعــب در یــک واحــد گلخانــه קֱ 540 مترمربعــی بــرآورد گردیده که بخشی از آن مربوط به علمیات شستشوی خاک با اسـتفاده از سامانه به منظور کنترل شوری بوده است . تازل (1999) در بررسی پاسخ گوجه فرنگـی بـه شـوری در پـاییز و بهـار نتیجه گرفت که بیشترین عملکرد مربوط به تیمار شاهد (2ds/m) معادل 4/18 کیلوگ رم در متر مربع و 16/2 کیلوگرم در متر مربع بترتیب در پاییز و بهار بوده و عملکرد با افزایش شوری کاهش پیدا نموده به طـوری کـه این کاهش حدود 5/8 درصـد بـه ازای هـر یـک (ds/m) در پـاییز و 9 درصد در بهار بوده است .