مقایسه تاثیر توده های پهن برگ و سوزنی برگ دست کاشت خالص و جنگل طبیعی بر ترسیب کربن خاک در منطقه چمستان (نور) استان مازندران

از جمله راهبرهای اساسی در مواجهه با پدیده گرم شدن زمین و کاهش گازهای گلخانه ای، توسعه جنگل کاری بوده است. با توجه به دو برابر بودن میزان موجودی کربن در خاک نسبت به پوشش گیاهی ، خاک مهمترین مخزن کربن اتمسفری محسوب می گردد و فرایندهای تخریب خاک از قبیل فرسایش، فشرده شدن و شور شدن از عوامل هدررفت کربن به شمار می روند. از این رو جنگل کاری و احیای زمین های تخریب یافته یکی از راهکارهای مهم برای حفاظت و اصلاح خاک و در نتیجه کاهش دی اکسید کربن می باشد. هدف این تحقیق برآورد میزان کربن ترسیب شده در خاک در توده های سوزنی برگ و پهن برگ دست کاشت و مقایسه این جنگل کاری ها از نظر ترسیب کربن خاک با جنگل طبیعی است. جنگل کاری های مورد مطالعه شامل توسکا، کریپتومریا و توده شاهد جنگل طبیعی در ایستگاه تحقیقات جنگل و مرتع در چمستان نور (مازندران) می باشد که در قالب قطعات تحقیقاتی به منظور بررسی استقرار و سازگاری گونه های سوزنی برگ و پهن برگ کاشته شدند. این گونه ها ر فواصل 4×4 متر در قطعات 1600 متر مربعی استقرار یافته اند. نمونه برداری های خاک در هر توده در سه سطح 5×5 متر (سه تکرار) و در پنج عمق 0-10، 10-20، 20-30، 30-40، 40-50، سانتیمتری به صورت ترکیبی در هر تکرار در چهار گوش و مرکز پلات (25 متر مربعی) و به وسیله آگر به صورت دستی انجام گردید. پس از نمونه برداری در آزمایشگاه درصد کربن آلی به روش احتراق در کوره الکتریکی تا دمای 400 درجه سانتیگراد تعییت و خصوصیات خاک شامل بافت، وزن مخصوص ظاهری، pH گل اشباع، درصد رطوبت خاک، ظرفیت تبادلی کاتیونی نیز تعیین گردیدند. کربن آلی خاک و ماده آلی آن به روش والکی و بلاک مشخص شدند. محاسبه میزان ترسیب کربن در پنج عمق ذکر شده خاک پس از نمونه برداری و انجام آزمایش ها مطابق شرح داده شده در روش تحقیق، با استفاده از درصد کربن آلی (OC%) و وزن مخصوص ظاهری (gr/cm^3) ا(Bd) و عمق نمونه برداری (cm) انجام گردید. بررسی میزان ترسیب کربن با استفاده از برنامه SPSS، اختلاف معنی دار در سطح پنج درصد را بین توده ها نشان می دهد. بیشترین میزان ترسیب کربن مربوط به توسکا و سپس کریپتومریا و جنگل طبیعی است. همچنین میزان ترسیب کربن از سطح به عمق کم می گردد. در داخل توده ها اختلاف ترسیب کربن بین عمق های مختلف در سطح یک درصد معنی دار است. به این ترتیب میزان ترسیب کربن در گونه پهن برگ نسبت به سوزنی برگ بیشتر بوده و کم بودن ترسیب کربن در جنگل طبیعی به دلیل دخالت های انسان در جنگل و ورود نور اضافه به کف جنگل باعث افزایش اکسیداسیون مواد آلی در سطح کف جنگل می گردد که مطالعات و سابقه تحقیق نیز این موضوع را تایید می کند.

کلیدواژه ها:

جنگل کاری ، توسکا ، کریپتومریا ، ترسیب کربن ، چمستان