نگرش زبانی به مازندرانی: پژوهشی پیمایشی

زبان، به عنوان ابزاری ارتباطی و بخش مهمی از زندگی روزمره ی افراد، به طور پیوسته در حال تحول و دگردیسی خرد و کلان می باشد. از این رو، به مثابه ی یک موجود زنده در نظر گرفته می شود که عدم تطابق و همگامی آن با دیگر بخش های فرهنگی و اجتماعی زندگی، رخوت و عقب ماندگی به بار خواهد آورد. در بررسی زبانی، مفاهیم حفظ و تغییر زبان به عنوان دو نقطه در تقابل قرار می گیرند. حفظ و تغییر زبان، گویش و لهجه، همیشه یکی از دغدغه های مهم اجتماعی، فرهنگی و سیاسی سیاستگزاران و گویشوران هر منطقه می باشد و ریشه در نگرش زبانی دارد. در این تحقیق، با تغییراتی، از پرسش نامه ی پیشنهادی سوزان گل در سال1979 استفاده می شود که سؤالات آن به طور غیرمستقیم به تحلیل حوزه ای نگرش زبانی جوانان به زبان مازندرانی در حوزه های خانواده، مدرسه، اداری و مذهب می پردازد. به این منظور پرسش نامه ای متشکل از پانزده سؤال تهیه گردید و از پاسخ دهندگان خواسته شد تا با دقت به آن ها پاسخ دهند. سه پرسش ابتدایی به نگرش کلی افراد نسبت به زبان مازندرانی و دوازده پرسش بعدی به نگرش آن ها به آن زبان در حوزه های کاربرد می پردازد.آزمودنی های این تحقیق، سی و پنج نفر از انگلیسی آموزان سطوح متوسط بالا (High-Intermediate) و پیشرفته (advanced) موسسات زبان های خارجی در شهرستان آمل می باشند. این افراد در محدوده ی سنی نوزده تا بیست و هفت سال بوده و به سه زبان مازندرانی، فارسی و انگلیسی، تسلط (توانایی کدگردانی در لحظه) دارند. این تحقیق با این فرضیه آغاز می گردد که گویشورانی که به زبان های مختلفی تسلط دارند ولی زبان مازندرانی به عنوان زبان مادری آن ها قلمداد می شود، امروزه ترجیح می دهند که در حوزه ی کاربرد از زبانی غیر از مازندرانی استفاده کنند. نتیجه ی تحقیق، فرضیه ی ابتدایی را تأیید می کند و نشان می دهد که زبان مازندرانی در سراشیبی تغییر قرار گرفته است. به عبارت دیگر اعتبار اجتماعی یک موقعیت و نگرش زبانی افراد در ارتباط مستقیم با هم قرار دارند، هر چه اعتبار اجتماعی یک موقعیت بیشتر باشد نگرش زبانی نسبت به زبان مورد استفاده در آن بافت مثبت تر و هر چه اعتبار کم تر باشد، نگرش زبانی هم منفی تر است. این نگرش زبانی هم به اعتبار زبانی می انجامد و اعتبار زبانی هم از اعتبار اجتماعی بافت سرچشمه می گیرد. در واقع، سه عنصر بافت، نگرش زبانی و اعتبار زبانی همگی با یکدیگر در ارتباط بوده و انتخاب زبانی را تحت تأثیر قرار می دهند

کلیدواژه ها:

زبان ، حفظ زبان ، تغییر زبان ، نگرش زبانی ، مازندرانی