امکان یابی استفاده از بیوچار به عنوان یک خاکپوش آلی جهت کنترل ریزگردها

در سال های اخیر مقوله فرسایش خاک و تولید ریزگردها در سطح جهان و بالاخص در مناطق خشک و نیمه خشک به یک معضل بزرگ تبدیل شده و اثرات زیست محیطی بسیار مخربی را به بار آورده است. مهمتر آنکه این پدیده یک تهدید جدی برای سلامت انسان محسوب می شود. لذا توجه و سرمایه گزاری بر روی این پدیده و ارائه راهکارهای عملیاتی جهت حل این معضل و تثبیت خاک مناطق فرسایش پذیر ضروری می باشد. در این پژوهش، امکان یابی استفاده از بیوچار به عنوان یک تیمار آلی و روش حفاظتی غیرسازه ای که در سالهای اخیر به عنوان یک اصلاح کننده آلی به خاک افزوده می شود، بررسی و ارزیابی شده است. بدین منظور بیوچار تهیه شده از چوب درختان طی فرایند گرماکافت آهسته (Slow pyrolysis) در درجه حرارت 550 درجه سانتیگراد در دو سطح 0 و 2 درصد به خاک افزوده شد و پس از دو سال نمونه برداری از خاک انجام شد. به منظور بررسی تاثیرات افزودن بیوچار در نگهداشت خاک و کاهش رواناب سطحی عمل شبیه سازی با بهره گیری از یک باران ساز صورت پذیرفت. در این پژوهش از یک باران ساز بشکل راند فلوم و از شدت بارش 30 میلیمتر بر ساعت استفاده شد. نتایج حاصله حاکی از تاثیرات مثبت بیوچار بر افزایش پایداری خاکدانه می باشد که ناشی از برقراری پیوند بین بخش فعال بیوچار و سطوح باردار خاکدانه ها بوده است. همچنین تکه های بیوچار موجود در سطح خاک بر اساس تاثیری به نام زره دار کردن (Armoring effect) سبب حفاظت خاک در برابر عوامل فرساینده شده است. در خاک های تیمار شده توسط بیوچار میزان رواناب و فرسایش خاک بصورت تجمعی به ترتیب 27 و 43 درصد در مقایسه با خاکهای بدون بیوچار کاهش یافت. به این ترتیب بیوچار به عنوان یک اصلاح کننده آلی با بهبود ویژگیهای فیزیکی خاک و نیز به عنوان یک خاکپوش با قابلیت برقراری پیوند با بخش معدنی خاک سبب کاهش پتانسیل تولید رواناب، لذا کاهش فرسایش خاک می گردد.

کلیدواژه ها:

بیوچار ، پایداری خاکدانه ها ، خاکپوش آلی ، ریزگردها ، زره دار کردن ، (Armoring)