بررسی تغییرات بارش و تاثیر آن بر تولید غبار در منطقه بین النهرین در فاصله سال های 2001 تا 2014

هواویزها ذرات ریز جامد یا مایع معلق در هوا هستند که ابعاد آنها بین چند نانومتر تا چندده میکرومتر تغییر میکند. غبار یکی از انواع هواویزهاست که بر سلامت جامعه و زندگی روزمره اثر می گذارد. از منابع مهم تولید گرد و غبار در زمین میتوان به کمربند غبار اشاره کرد. ایران در مرکز ناحیه ای با بیشترین چشمه های غبار قرار دارد. چشمه غبار جلگه دجله و فرات بیشترین اثر را در ایجاد طوفان های غباری در نواحی غربی ایران دارد. فعالیت های غباری منطقه بین النهرین از سال 2001 تا 2014 با استفاده از داده های عمق اپتیکی هواویزها در طول موج 550 نانومتر از سامانه MODIS deep blue و فعالیتهای بارش در همین بازه زمانی از داده های ماهواره TRMM بررسی شده اند. در ماه های آوریل، می، ژوئن و جولای بیشترین میزان عمق اپتیکی هواویزها و در ماه های دسامبر، ژانویه، فوریه و مارس بیشترین مقدار بارش وجود دارد. همچنین در سال های2008 و 2009 مقدار عمق اپتیکی هواویزها در ماه های غبارآلود به بیشترین مقدار خود در 14 سال گذشته رسیده درحالیکه میزان بارش در همین دو سال در ماه های پربارش کمترین مقدار را داشته است. شیب مثبت میانگین عددی آهنگ تغییرات عمق اپتیکی هواویزها در ماه های پرغبار حاکی از افزایش میزان عمق اپتیکی هواویزها و شیب منفی میانگین عددی آهنگ تغییرات بارش در ماه های پربارش حاکی از کاهش بارش در سالهای اخیر در منطقه است. بررسی ها نشان می دهد میزان بارش با عمق اپتیکی هواویزها نسبت معکوس دارد. کاهش بارش در منطقه در سال های اخیر باعث افزایش عمق اپتیکی هواویزها و افزایش غبار شده است.

کلیدواژه ها:

بارش ، سامانه MODIS deep blue ، عمق اپتیکی هواویزها ، ماهواره TRMM ، منطقه بین النهرین