نظام مدیریت سنتی آب قنوات در شهرستان اردکان (مطالعه ی موردی : قنات قطب آباد)

ضرورت سازگاری نحوه معیشت و حیات با شرایط خشکی موجب شده که در ایرانزمین از گذشته های دور تا کنون مجموعه ای از آگاهی ها، معارف و دانش بومی در میان ساکنان این این سرزمین ایجاد گردد که بخش عمده ای از آن، دانش سنتی مدیریت منابع آب است. واکاوی، بازیابی، شناخت و درک این مجموعه ارزشمند که ریشه در تاریخ، فرهنگ و جغرافیای این ملت کهن داشته و متاسفانه بمرور زمان در اثر تجدد گرایی و مدرنیسم بفراموشی سپرده شده است، بدین جهت اهمیت دارد که توجه به آن به احیاء و تقویت بیشتر هویت و انسجام ملی منجر می شود. هدف از نگارش این مقاله بازشناسی نظام سنتی مدیریت آب قنوات در بخشی از ایران مرکزی (شهرستان اردکان- یزد) است که بدین منظور قنات قطب آباد بعنوان یک نمونه مورد مطالعه انتخاب گردیده است. روش تحقیق اسنادی، و میدانی است و در این مسیر نه تنها از منابع تاریخی و جدید مکتوب استفاده شده، بلکه با عده ای از خبرگان دانش و فن قنات و قنات داری، مقنیان، میراب ها و دشتبانان با سابقه نیز مصاحبه و از تجربیات گرانبهای آنان نیز بهره برداری شده است. پس از معرفی منطقه و قنات مورد مطالعه، ابتدا وظایف میراب و دشتبان قنات بررسی شده و سپس به عنوان نتیجه، مهمترین ویژگی های این نظام سنتی توضیح داده شده است. . مواردی که توجه و رعایت اصول و قانونمندی حاکم بر آن هنوز هم می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات و مسائل زیست محیطی، اجتماعی و اقصادی و فرهنگی جامعه امروزی باشد

کلیدواژه ها:

قنات قطب آباد اردکان ، مدیریت سنتی آب ، میراب ، دشتبان