درسهایی از دانش بومی در مدیریت قنات

پرواضح است که هر چه عرضه آب در یک منطقه محدود گردد به مدیریت دقیقتر و حساب شده تری در تولید، تخصیص، تقسیم و توزیع آن احتیاج است. قنات که معمولاً در مناطق محروم از آبهای سطحی و بمنظور بهره برداری از آبهای زیر زمینی حفر شده است دلیلی است بر این مدعا. مدیریتی که بر این سازه اعمال می گردد به دو بخش اساسی تقسیم می شود. مدیریت سازه ای که مجموعه ای از روشهای برنامه ریزی و چگونگی برخورد با چالش ها در فعالیتهای مربوط به احداث، بازسازی، تعمیر و نگهداری قنات را شامل می گردد. مدیریت غیر سازه ای که شامل شیوه‌ای حفاری و نگهداری قنات شده و همچنین انواع نظامات مربوط به تقسیم و توزیع آب و بهره برداری از قنات را در بر می‌گیرد. در واقع احداث و سپس اداره قناتها در طول هزاران سال بر اساس این مدیریت ها استوار بوده است و رمز و راز بقاء و دوام و پایداری قنات را نیز با یستی در این مدیریت ها جستجو نمود. این مقاله سعی می نماید تا مدیریت سازه‌ای، حفاری و نگهداری قنات را با ذکر شواهد مورد بررسی قرار داده و روشهای خلاقانه ای را که می توانند در تقویت مدیریت منابع آب الهام بخش باشند مطرح نماید

کلیدواژه ها:

قنات ، مدیریت بهینه ، بهره وری ، سازماندهی ، حفاری ، نگهداری