واکاوی جایگاه زنان روستایی در بهره برداری ، حفاظت و مدیریت منابع آب(مطالعه موردی : دهستانهای شهرستان تربت حیدریه)

علی رغم اهمیت آب و نقش تعیین کننده این ثروت ملی در توسعه پایدار ، بهره برداری غیر اصولی از عرصه های متنوع منابع آبی ، به زعم قابل تجدید بودن آن ، امروزه تهدیدی بزرگ برای آیندگان محسوب می شود. مدیریت اصولی و به دنبال آن بهره برداری صحیح و بهینه از منابع آبی می تواند زمینه ساز دستیابی به توسعه پایدار در کشور گردد. نظر به اهمیت نقش زنان روستایی در مدیریت و بهره برداری از عرصه های گوناگون منابع آبی ، پژوهش حاضر با هدف واکاوی نقش حفاظتی و مدیریتی زنان روستایی ساکن در دهستانهای شهرستان تربت حیدریه از توابع استان خراسان رضوی و شناسایی متغیرهای اثرگذار بر آن (عوامل فردی ، خانوادگی ، سازمانی) طی سالهای 88-86 صورت گرفته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و براساس مطالعه اسناد فرابخشی توسعه و اطلاعات گردآوری شده به روش پیمایشی مورد توصیف و تحلیل آماری قرار گرفته است. به کمک فرمول کوکران 357 زن روستایی از 11 دهستان شهرستان تربت حیدریه ، به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید که با روش نمونه گیری تصادفی مورد پرسشگری قرار گرفتند. برای توصیف و تحلیل داده های جمع آوری شده از نرم افزار spss استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که زنان در کلیه فعالیتهای حفاظتی و مدیریتی در منطقه تحت مطالعه حضور کمرنگی داشته و بین ویژگیهای فردی آنها و فعالیتهای مدیریتی منابع آبی منطقه رابطه معناداری وجود دارد و از سوی دیگر بین ویژگیهای فردی این افراد و بهره برداری از منابع آب منطقه رابطه معناداری وجود ندارد به عبارت دیگر بهره برداری غیراصولی زنان از منابع آبی منطقه عمدی نبوده ، بلکه به اقتضای مکان زندگی ، شرایط آب و هوایی محل سکونت ، کمبود زیرساختهای رفاهی و عمدتا به دلیل عدم آگاهی کافی صورت گرفته است. دراین راستا جهت کاهش سیر صعودی کاهش منابع آبی ، فراهم نمودن امکانات و ضروریات زندگی روستاییان ، آگاه سازی و آموزش زنان به عنوان نیمی از جمعیت فعال در بخش روستایی و کشاورزی و همچنین برگزاری کلاسهای آموزشی و بهره گیری از رسانه های جمعی در آگاه سازی و ایجاد حساسیت در روستاییان به عنوان عاملین توسعه ، در خصوص جایگاه و نقش منابع آبی در توسعه پایدار ملی امری ضروری به نظر می رسد

کلیدواژه ها:

زنان روستایی ، منابع آب ، مدیریت ، بهره برداری