مدیریت منابع آب از دیدگاه قرآن کریم

آب از دیرباز و از بدو پیدایش حیات، نقش اساسی در ادامه زندگی و طبیعتاً موجودیت انسان ایفا کرده است. در طول تاریخ، آب عامل مهمی در شکل دادن به روش زندگی بشر و توسعه تکنولوژی، زبان و فرهنگ بوده است. انسان به طرق مختلف با انجام فعالیت های کشاورزی، صنعتی و… به راحتی آب، این نعمت مقدس خداوندی را آلوده می نماید و با گذشت زمان، شاهد تنزل کیفیت آب، به خصوص منابع محدود آب شیرین خواهد بود. در احادیث مختلف از ائمه اطهار و آیات متعدد قرآن کریم به صورت مکرر نسبت به اهمیت این ماده در زندگی بشر اشاره شده است. با کنکاش در آیات قرآن کریم درمی‌یابیم که علاوه بر اشاره به اهمیت حیاتی آب، به نکات علمی و خواص فیزیکی و شیمیایی آب نیز به صور مختلف اشاره شده است و انسان را به تعمق بیشتر و پی بردن به ارزش این ماده حیاتی وادار نموده است.قرآن کریم، توجه و عنایت فوق‌العاده‌ای به طبیعت و عناصر طبیعت دارد (در این میان، آب از عمده‌ترین عناصر طبیعت به شمار می‌آید)، به طوری که در میان ادیان الهی هیچکدام به اندازه دین مبین اسلام، به ویژه قرآن کریم، به موضوع «آب» نپرداخته‌اند؛ تنوع موضوعی، تفصیل مباحث آب و تأکیدات قرآن به ارزش و اهمیت آب، بیانگر این حقیقت است که توجه قرآن، به طبیعت و بالاخص آب همه سویه بوده است. واژه «ماء» اصل عبری آن «مُی- میم» و سریانی آن «میا» است که در عربی تغییر شکل داد و «ماء» شد. این لغت در اصل به معنی «هر مایع غیر جامد» است، چه آب مطلق باشد یا آب های مضاف، ولی وقتی به صورت «ماء» مطلق استفاده می‌شود، مراد از آن، آب خالص است.آب در قرآن اهمیتی عمیق دارد. خداوند در آیات متعدد، انسان را به تفکر در آب و شکرگزاری این نعمت بزرگ یادآور شده است. آب به عنوان برکت خداوندی است که حیات می‌بخشد، حیات را حفظ می‌کند و بشر و زمین را پاکیزه می‌گرداند. عرش خدا بر آب بوده و بهشت به صورت باغ هایی که نهرهایی زیر آنها جاری است، تشریح می گردد. به نظر می‌رسد که در قرآن، آب با ارزش‌ترین آفریده خداوند بعد از انسان می‌باشد. به خاصیت «حیات‌دهندگی» آب در آیات متعدد قرآن اشاره شده است. آب نه تنها حیات می‌بخشد بلکه هر حیاتی اصلش از آب است (ما هر موجود زنده‌ای را از آب آفریدیم). قرآن کریم دو عبارت صریح راجع به صرفه‌جویی آب و مدیریت تقاضا دارد: اول اینکه منابع آب، ثابت (معین) است (و آن خدایی که از آسمان آبی به قدر و اندازه نازل می‌کند...) و ثانیاً در مصرف آب نباید اسراف شود (از نعمت های خدا بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید که خدا مسرفان را دوست ندارد). در این مقاله سعی می شود اهمیت و جایگاه آب از دیدگاه قرآن کریم مورد بررسی قرار گیرد

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، آب ، مایه حیات ، مدیریت منابع آب