بررسی نقش و جایگاه هندسه و تناسبات ریاضی در معماری ایران با نگاهی به پیمون در خانه های سنتی ایران.

بشر همواره بواسطه ی قدرت تفکر و تعقل و با تکیه بر حواسش درپی تفحص طبیعت و محیط پیرامونش بوده است. در بنیادی ترین نقاط بررسی اش در طبیعت، نسبت هایی معین را یافته است، عادت به این تناسبات سبب گشته که در ضمیر ناخودآگاهش هر آنچه که متناسب شود نیز زیبا محسوب گردد. معماری از دیرباز در پی خلق فضاهایی بوده است که علاوه بر زیبایی، کارایی و استحکام، بتواند با کاربرانش ارتباط برقرار سازد. هندسه و تناسبات ابزاری بوده اند که معماران را در دستیابی به این مهم، یاری نمودند. معماری ایرانی به خصوص معماری گذشته ایران از جمله هنرهایی است که همواره از تناسبات و هندسه به شکل صحیح و متناسب و سازگار با نیازهای انسانی، در آفرینش آثار خود یاری جسته است تا جایی که تناسبات به عنوان اصلی جدایی ناپذیر از معماری ایرانی مطرح شد که ورای نوع کاربری، اندازه بنا، سازنده و مکان ساخت با بکار بستن این اصول که تحت عنوان پیمون مطرح می باشد در کل بنا و در جزییاتی همچون تزیینات، بناهایی ساخته شد که در طول سالیان همچنان بناهایی ارزشمند و باشکوه باقی ماندند. خانه های ایرانی و ریزفضاهایش نیز براساس پیمون بندی طراحی می گشته که با اضافه یا کم کردن پیمونها، فضاهایی متفاوت بوجود می آمد. از آنجایی که پیمون در بیشتر بخشهای مرتبط با فضاهای معماری به کار برده می شده است، بنابراین به طراح پیش زمینه ای از طرح نهایی را نیز معرفی می کرد. در این پژوهش به بررسی تناسبات و پیمون در پلان و برخی از اجزا و تاثیرشان بر هم در خانه های سنتی ایرانی می پردازیم و سعی در شناخت صحیح و باز زنده سازی آنها در معماری حال حاضر خانه های ایرانی داریم. چرا که با به کارگیری اصول هندسی و تناسباتی که با زمان معاصر و امکانات و شرایط حال متناسب باشند نه تقلید صرف، می توان آثار و بناهای مقرون به صرفه ای را خلق نمود که به همان نسبت بناهای ماندگار گذشته، کارا، زیبا و مانا بوده و پاسخگوی نیازهای خانواده های ایرانی باشد.

کلیدواژه ها:

هندسه ، تناسبات ، پیمون ، معماری ایرانی ، خانه های ایرانی