بررسی تئوری ها و مدل های دلبستگی مکانی در جهت تبیین مدل دلبستگی مکانی

مکان تنها یک سرپناه برای فعالیت های انساننیست بلکه پدیده ای است که انسان در تعامل خود با آن بدان تأثیر می گذارد و تأثیر می پذیرد که آن بخش مهمی از روان شناسی محیطی محسوب می شود روان شناسی محیطی به مطالعه تأثیرات شناختی فردی در رابطه با محیط می پردازد و ارزش ها معانی و اولویت های محیطی را دنبال می کند. اگر از زاویه نیازهای انسان نیز به این مسئله نظاره کنیم نیاز انسان به تعامل عاطفی یا مکانی که خود در آن زندگی می کند و یا به عبارتی دلبستگی به مکان از جمله مهم ترین ابعاد تأثیر محیط بر رفتار انسان است. به عقیده برخی از کارشناسان و معماران علاوه بر توجه به ارزش کاربری زمین باید به ارزش های احساسی، عاطفی و روانی آن نیز توجه کنند. لذا در این پژوهش تلاش شده پیوند میان حوزه های روان شناسی و معماری با مبنا قرار دادن جایگاه روان شناسی محیطی در طراحی شهری و اهمیت شناخت ارتباط بین محیط و طراحی(به ویژه معماری) مد نظر قرار گیرد. بر اساس این پژوهش بر پایه مرور متون و اسناد مرتبط در این حوزه ضمن ارائه تعاریف روان شناسی محیطی، دل بستگی مکانی به واکاوری ابعاد مختلف روان شناسی محیطی و دلبستگی مکانی در ایجاد نوع خاص رفتار اجتماعی شهروندان نیز طبقه بندی علل و عوامل دخیل در ایجاد و تغییر آن، سپس در آخر به تبیین مدلی نو از عناصر و فرآیندهای دخیل در شکل گیری این رابطه انجام شده که نتایج حاکی از آن است که دلبستگی به مکان دارای ابعاد مختلف عاطفی، شناختی، عملکردی و رفتاری می باشد. به علاوه این کیفیت بر پایه تعامل عناصر مختلف شامل: انسان، مکان، مشارکت در فرآیند طراحی مکان، نحوه تعامل انسان و مکان و عامل زمان می باشد.

کلیدواژه ها:

معماری ، شهر ، دل بستگی محیطی ، روان شناسی محیطی