بازخوانی فضاهای شهروندان گمشده (ردیابی اصول دگرجای فوکو در بافت تاریخی یزد)

بافت تاریخی و راهبردها و راهکارهای بازنده سازی آن از موضوعات مهم و مورد توجه مدیریت شهری در کشور و شهریزد بوده است. انواع تفکر و اقدامات نسبت به بافت تاریخی شهر یزد از دهه 1350 شمسی مورد توجه قرار گرفته وعلیرغم موفقیت نسبی در تحلیل و اجرا با شکست مواجه شده است. با توجه به گذشت 4 دهه و ناکامی در جهت بهبود وباززنده سازی این بافت، لزوم تجدید نظر و نگرش جدید به بافت تاریخی شهر یزد ضروری به نظر می رسد.یکی از روشهای متفاوت و خلاقانه تفکر و شناخت نسبت به فضاهای شهری و شهروندان آن از طریق دگرجاشناسیفضاهای شهری بدست می آید. درواقع، در همه فرهنگ ها و تمدنها، مکان های واقعی و موثری در عرف جامعه وجوددارند؛ گونه ای آرمانشهر قابل فهم که در آن مکانهای استقرار به صورت همزمان به نمایش درمی آیند، رقابت می کنند وواژگون می شوند؛ مکانهایی که خارج از همه مکان ها هستند، اگرچه آنها واقعاً قابلیت مکان مندشدن را دارند. ازآنجاییکه این مکانها کاملاً متفاوت با مکان های استقراری هستند که نمایش می دهند و در مورد آن حرف می زنند،می توان با توجه به تضادشان با آرمانشهرها، آنها را دگرجاها نامید. دگرجاها فضاهای متناقضی هستند که چیزی را درمورد جامعه ای که در آن قرار دارند، آشکار می کنند یا نمایش می دهند و تناقضاتی از جامعه را نشان می دهند که جامعهدر حل آنها ناتوان است. فضاهایی که در آن شهروندان گمشده واقعیت جامعه را بازتاب می کنند.این پژوهش به دنبال بازخوانی فضاهای شهروندان گمشده با استفاده از اصول شش گانه دگرجای فوکو در بافت تاریخیشهر یزد به روش توصیفی- تحلیلی است؛ فضایی که در آن مهاجران افغان و عرب بعنوان شهروندان فراموش شدهسکونت یافته اند، فراموش شده از این نظر که در برنامه ریزی و طراحی برای بافت تاریخی شهر یزد به رغم نقشی که درزنده ماندن بافت تاکنون داشته اند، کوچکترین توجهی به آنها نمی شود. از این رهگذر، نگرش های جاری در مورد اینفضاها را به چالش کشیده و شناخت جدیدی از فضاهای بافت تاریخی یزد را به کف می آورد.

کلیدواژه ها:

فضاهای گمشده ، شهروندان گمشده ، دگرجا ، بافت تاریخی شهر یزد