شهر فشرده و توسعه درو نزا مدلی برای پایداری محیط زیست شهری (مورد مطالعه: بجنورد)

از دهه های پایانی قرن بیستم به دلیل نگرانی های زیست محیطی ناشی از شهرسازی مدرنیسم ، برنامه ریزان شهری به دنبال پاسخ این سئوال هستند که چه ارتباطی بین مدلهای توسعه شهر و پایداری محیط زیستشهری وجود دارد؟ و فرم ایده آل برای شهر پایدار کدام است؟ چرا که توسعه پراکنده و گسترش افقی شهرها سبب بروز اختلالات مختلف زیست محیطی ، اجتماعی – اقتصادی و کالبدی در پیکره شهر ها شده استبنابراین در طی دهه های اخیر فرم های مختلف شهری در کانون توجه برنامه ریزان قرار گرفته است و یکی از این فرم ها شهر فشرده می باشد که سبب مصرف انرژی کمتر برای شهروندان می گردد. در کشور ما که سهمجمعیت شهرنشین بین سالهای 1335 تا 1390 از 31,5 درصد به 71,5 درصد رسیده است دگرگونی هائی نظیر گسترش فیزیکی شهرها، ادغام روستاهای مجاور و بلعیدن اراضی زراعی و باغی و ناپایداری بیشتر محیطزیست ر ا در پیرامون شهرها در مقیاسی از کلان شهرها تا شهرهای کوچک شاهد می باشیم . این تحقیق با روش توصیفی -تحلیلی و هدف شناخت حلقه های ارتباط مدلهای توسعه شهری و ایجاد پایداری زیستمحیطی در شهرها انجام می گردد . شهر بجنورد مرکز استان خراسان شمالی با 2584 هکتار وسعت در فرآیند گسترش فیزیکی خود در دهه های اخیر با پذیرش الگوی رشد پراکنده به بلعیدن اراضی پیرامونی خود پرداخته است و این مساله در سالهای اخیر شدت بیشتری گرفته است مقایسه تراکم ناخالص شهری از سال1320 تا 1388 که از 153,6 به 65,3 کاهش یافته به خوبی گویای این اتفاق است و تا یید فرضیه تحقیق یعنی تبعیت رشد شهر بجنورد از الگوی پراکنده می باشد . اگر ادامه این الگو در دهه های آتی سبب می شود دیگرروستاهای واقع در فضای پیراشهری در آینده ای نه چندان دور در پیکره کالبدی شهر ادغام شده و نقش غالب اقتصادی آنها از کشاورزی تغییر پیدا کند بنابراین در راستای توسعه پایدار و حفظ اراضی درون و پیرامون شهر باید مدل الگوی توسعه پراکنده شهر تغییر کرده و مدل رشد هوشمند جایگزین گردد مدلی که فرم ایده آل آن شهر فشرده است که توسعه شهری را در درون شهر جستجو می کند

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، رشد پراکنده ، شهر فشرده ، توسعه درون زا ، بجنورد