شبیه سازی سیل در دو حوزه آبخیز شهری تهران

در جهان امروز، دیدگاه مدیریت جامع سیلاب برای مهار آن امری ضروری و انکارناپذیر است. در این دیدگاه جنبههای مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی علاوه بر سایر شرایط فنی در تصمیمگیری نقش مهمی را ایفا میکند. از طرفی تعامل و برخورد صحیح با سیل مستلزم درک صحیح سامانه آبخیز در قالب تهیه مدلهای مناسب و شبیهسازی پدیده مذکور در مقیاس مناسب میباشد. حال آنکه اغلب مطالعات موجود در زمینه سیل بر مبنای بررسیهای منتزع و بدون درک کامل سامانه آبخیز استوار بوده که طبعاً پیامدهای ناخوشایندی از عدم موفقّیت پروژهها تا بروز خسارات تشدیدی فاجعهآمیز را بهدنبال دارد. مسئله مذکور در آبخیزهای شهری بهواسطه آسیبپذیری بالا، از حساسیت بیشتری برخوردار بوده و لزوم توجه به این رویکرد را دوچندان میسازد. شهر تهران نیز از این امر مستثنی نبوده و لذا تبعیت از الگوی مدیریت جامع و همه جانبه مبتنی بر درک کامل سامانههای آبخیز محاط بر آن از رموز موفقیت مهار سیلاب در آن تلقی میشود. در همین راستا، تحقیق حاضر با هدف ارائه چندین راهکار اساسی و مبتنی بر نتایج تحقیقات پیشین مؤلفین انجام شده است. در تحقیق حاضر، مفاهیم مهم تغییرپذیری مکانی متغیرها،تجزیه و تحلیل اقتصادی آب، نقش دخالتهای انسانی و نیز شاخص عملیات اضطراری در دو حوزه آبخیز کوچک شهری دارآباد و کن شبیهسازی و رویکردهای عملیاتی مناسب ارائه گردیده است. نتایج بررسی، ضمن اثبات مفهوم تغییرپذیری مکانی رفتار سیل در حوزههای آبخیز مورد بررسی، بر ضرورت تعیین دوره برگشت بهینه از طریق تجزیه و تحلیل اقتصادی آب، رفتارشناسی سیل در مقابل سازههای عرضی در رودخانههای مزبور و نیز کاربرد شاخص عملیات اضطراری در تعیین نوع سیل تأکید داشته است.

کلیدواژه ها:

آبخیزداری شهری ، تجزیه و تحلیل اقتصاد آب ، حوزه آبخیز شهری ، شاخص عملیات اضطراری ، شبیهسازی سیل ، مدیریت سیل