بررسی و ارزیابی نفوذپذیری خاک با استفاده از تحلیل عملکرد چشم‌انداز (LFA) (مطالعه موردی مراتع شهرستان خوسف)

در پایش و ارزیابی مراتع، یکی از عوامل مهم بررسی وضعیت سطح خاک و شاخص‌هایی از قبیل نفوذپذیری، پایداری و چرخه مواد آلی در خاک می‌باشد. در این تحقیق خصوصیاتی از خاک مانند بافت، پایداری در مقابل رطوبت، طبیعیت سطح خاک، پوشش بقایای گیاهی قابل تبدیل به ماده آلی، میکروتوپوگرافی و پوشش لاشبرگ سطح خاک برای ارزیابی وضعت نفوذپذیری در دو رویشگاه، با چرای متوسط و متناسب با ظرفیت مرتع و رویشگاه قرق به همراه هلالی آبگیر مورد بررسی قرار گرفت. برای جمع‌آوری اطلاعات سطحی خاک از روش Tongway and Hindley موسوم به تحلیل عملکرد چشم‌انداز (LFA) استفاده شد. بدین منظور تعداد 3 ترانسکت 150 متری به صورت تصادفی در منطقه کلید هر رویشگاه قرار داده شد و فاکتورهای مورد ارزیابی در 10 پلات در طول هر ترانسکت که به صورت تصادفی-سیستماتیک و به فاصله 15 متر از یکدیگر قرار داشتند، اندازه‌گیری شد. پس از برداشت و جمع‌آوری داده‌ها و حصول اطمینان از نرمال بودن آن‌ها با استفاده از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف، آزمون پارامتری t استیودنت برای دو گروه مستقل داده‌ها به وسیله نرم‌افزار آماری SPSS انجام گردید. نتایج نشان داد که بین نفوذپذیری خاک دو رویشگاه در سطح 5 درصد اختلاف معنی‌داری وجود دارد. متوسط نفوذپذیری در رویشگاه با چرای متوسط و با پوشش غالب اسکمبیل (Calligonium sp) و علف شور (Salsola richtri) برابر 86/43 درصد و در رویشگاه قرق به همراه هلالی آبگیر و با پوشش غالب علف شور (Salsola tomentosa) و درمنه دشتی (Artemisia sieberi) برابر 03/59 درصد برآورد گردید. نتایج حاکی از آن است که عملیات قرق به همراه هلالی آبگیر منجر به اصلاح وضعیت مرتع گردیده به طوری که عملیات مذکور نفوذپذیری خاک را حدود 15 درصد افزایش داده و سبب کاهش سرعت و مقدار رواناب شده است.

کلیدواژه ها:

ارزیابی مرتع ، نفوذپذیری خاک ، تحلیل عملکرد چشم‌انداز و مراتع خوسف