حفاظت از منابع آب در مناطق خشک از طریق شیوه های بومی استحصال آب در مناطق بیابانی ( مطالعه موردی : دارفور- سودان )

با وجودی که تکنولوژی امروز می تواند بهره وری آب را بهبود بخشد، اما هنوز در برخی از کشورهای آفریقایی منازعه بر سر کمیاب آب به عنوان پیامدهای وحشتناک تغییر اقلیم موجب گردیده است که شیوه های بومی و سنتی استحصال و حفاظت از منابع آب، توسط کشاورزان، عشایر و جمعیت روستایی برای مصارف شرب انسان، دام و همچنین مصارف کشاورزی و بهداشتی مورد استفاده واقع شود. محدوده مکانی این پژوهش در دارفور (سودان) و محدوده زمانی آن به داده های 1950 تا 2010 مربوط می شود. روش انجام پژوهش، روش تحلیلی همراه با مطالعه کتابخانه ای بوده است و ابزار لازم برای جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده ها بر روی آمار های بدست آمده از سازمان های جهانی می باشد. در این مقاله علاوه بر تحلیل آماری، با توصیف وضعیت وخیم دارفور، پیامدهای تغییرات آب و هوا، در کنار رشد سریع جمعیت و تخریب محیط زیست که به کاهش منابع طبیعی و بحران آب منجر گردیده، به رشته تحریر درآمده و اهمیت و نقش توامان خشکسالی و عوامل اجتماعی در بحران آب موکدا مورد تاکید قرار گرفته است. این بحران به نوبه خود با درگیری های اخیر که فوران آن در سال 2003 آغاز شد و به مرگ صدها هزار نفر و بر جای ماندن حدود 2 میلیون آواره منجر گردید همراه بوده است. برمبنای تحقیقات به عمل آمده رابرت چمبرز، کشاورزان در مقام معلمان عمل می کنند. دانش فنی و بومی این طبقه بسیار مستدل بوده و گاهی بخشی از قدرت آنان محسوب می شود. در واقع دانش سنتی و مهارت های بومی کشاورزان، توانمندی هایی است که آنان را قادر می سازد با چالش های روزمره زندگی به نحو شایسته ای مقابله کنند. اما در بحران آب دارفور صرفا اولویت بخشی به کشاورزان و روستائیان ، منجر به رهیافت عملی در قبال توسعه پایدار نشد. بلکه برنامه های متعددی توسط نمایندگی های برخی از دولت های جهان در زمینه توسعه سیستم های اصلاح شده استحصال آب آغاز شد. اکنون دریافته شده که لازم است در این مناطق خیلی بیشتر کار شود. این مقاله حاوی تجربه های مهمی است که می تواند در امر حفاظت و نگهداری از منابع آب در محیط های طبیعی خشک که از معضلاتسخت محیطی رنج می برند و در معرض مخاطرات غیرمعمول همیشگی کمبود آب هستند مفید واقع شود.

کلیدواژه ها:

شیوه های بومی و سنتی ، استحصال آب ، دارفور ، سودان ، مناطق خشک و نیمه خشکی