مقایسه روشهای برآورد نسبت تحویل رسوب متوسط با روش مستقیم در حوزه آبخیز چهلگزی سد قشلاق

مهار صحیح و کارآی رسوب مستلزم وجود دانش کافی در مورد فرآیند فرسایش خاک و تولید رسوب میباشد . با توجه به اینکه بار رسوب معمولا بهطور مستقیم برای کل حوزه اندازهگیری نمیشود در نتیجه روشهای غیرمستقیم از قبیل استفاده از مدلهای نسبت تحویل رسوب برای تخمین آن تهیه شدهاند که دقت عمل آنها بسیار متفاوت است . در این تحقیق سعی گردیده تا اختلاف برخی از روشهای مورد استفاده در برآورد نسبت تحویل رسوب متوسط شامل مدلهای مبتنی بر خصوصیات توپوگرافی حوزه، خصوصیات کانالی حوزه و مدت زمان بارندگی مازاد در حوزه آبخیز چهلگزی سد قشلاق مورد سنجش قرار گیرد . برای این منظور دادههای دبی و رسوب یازده رگبار در فصول پاییز و زمستان 85 و بهار 86 در محل خروجی حوزه آبخیز در فواصل زمانی نیمساعت برداشت شده و پس از رسم رسوبنگار مقادیر رسوب کل هر یک از رگبارها محاسبه شد . از طرف دیگر مقدار فرسایش هر یک از رگبارها از طریق پلاتهای فرسایش و با استفاده از مدل USLE برآورد شده و سپس نسبت تحویل رسوب مشاهدهای که حاصل تقسیم رسوب کل هر رگبار بر فرسایش رگبار است محاسبه گردید . در نهایت مقادیر نسبت تحویل رسوب تخمینی هر یک از روشهای مورد بررسی با مقادیر مشاهدهای متناظر هر رگبار مورد مقایسه قرار گرفت . نتایج ارزیابی ضمن تاکید بر تغییرپذیری زیاد نسبت تحویل رسوب طی رگبارها از 1/26 درصد تا 84/67 درصد نشان میدهند که بهترین مدل مبتنی بر مساحت مدل USD-SCS و سپس مدل Corn watershed Iowa USA بوده و نیز بهترین حالت برای تطابق نتایج در مدل مبتنی بر بارندگی مازاد حالت بارندگی مازاد یک ساعته می باشد . همچنین نتایج نشان می دهد که مدل های مبتنی بر شیب آبراهه اصلی و نسبت ) ) R/L از کارایی خوبی برای تخمین نسبت تحویل رسوب رگبارها در منطقه مورد مطالعه برخوردار نیستند .

کلیدواژه ها:

نسبت تحویل رسوب ، رابطه جهانی هدررفت خاک ، فرسایش و رسوب رگبار ، سد قشلاق