مقایسه دو اقدام حفاظت آب و خاک در مدیریت حوزههای آبخیز استان فارس با استفاده از برنامه جهانی WOCAT

عدم استفاده از یک روش استاندارد در ارزیابی اقدامات آبخیزداری در ایران سبب گردیده تا نتوان نتایج حاصل ازارزیابی اقدامات متنوع آبخیزداری را مقایسه و نتیجهگیری نمود. این تحقیق در نظر دارد تا نتایج کاربرد برنامه استاندارد WOCATدر ارزیابی فنآوریهای انجام شده در عرصه حوزهآبخیز دژکرد و هزارگره در استان فارس را ارائه نماید. این برنامه اطلاعات کاملی از ویژگیهای فیزیکی آبخیز، اقدامات بکار رفته، محیط انسانی، نگهداری اقدامات و مشکلات موجود را تهیه میکند. نتایج حاصل از ارزیابی نشان میدهد که اجرای اقدامات احیای پوششگیاهی و مدیریت مراتع در این دو حوضه استان فارس علاوه بر کاهش قابل ملاحظه رواناب سطحی و فرسایش خاک سبب ایجاد اشتغال، رفع فقر و افزایش درآمد اهالی گردیده است. از نظر اجتماعی میتوان اینچنین بیان نمود که اقدامات حفاظت آب و خاک به تامین معیشت پایدار بهوسیله نگهداری یا افزایش تولیدات خاک کمک میکند بنابراین فنآوریهای به- کاررفته، تامین غذا و کاهش فقر را در دو سطح ملی وخانواده بهبود بخشیده است. از دیگر منافعی که اقدامات حفاظت آب خاک در این دو حوضه داشته است تاثیر این اقدامات بر فرهنگ جامعه آبخیز نشین بوده است. در حوزههای آبخیز مطالعه شده به وضوح میتوان اصلاح فرصتهای فرهنگی(برای مثال روحی _ روانی، زیباشناختی)، افزایش فرصتهای تفرجگاهی، اصلاح دانش حفاظت آب و خاک، اصلاح وضعیت اقتصادی_اجتماعی گروههای متضرر، حرکت به سمت امنیت غذایی و استقلال فردی و کاهش وابستگیها به حمایت خارجی و ... را مشاهده نمود. فراهم بودن بستر اطلاعاتی دقیق و مفصل سبب گردید تا کاربرد برنامه جهانی بررسی فنآوریهای حفاظت آب و خاک با سهولت بیشتری صورت گیرد و بتوان موفقیت فنآوریهای متنوع بهکاررفته در پروژه آبخیزداری دژکرد و هزارگره را بررسی و مطرح نمود. در مجموع میتوان ادعا کرد کاربرد فنآوریهای متنوع آبخیزداری در این مناطق دارای موفقیت قابل توجهی بوده و بایستی با بررسی دقیق همه مولفههای این پروژهها بتوان الگوی موفقی برای اجرا در سایر آبخیزهای کشور فراهم نمود.

کلیدواژه ها:

ارزیابی ، حوزهآبخیز دژکرد ، حوزهآبخیز هزارگره ، WOCAT