پیش به سوی کھن الگوی باغ ایرانی، براساس ھمنشینی آب، پوشش گیاھی و نظرگاه (نمونه موردی باغ عباس آباد بھشھر)

علی رغم مطالعات بسیار در مورد باغ ایرانی و وجوه مختلف آن خصوصا در دهه های اخیر، ابعاد ناشناخته و مورد اختلافدر باب دلایل شکل گیری و هندسه باغ ایرانی بسیار زیاد است. در این بین الگوی چهارباغ که باغ را حاصل دو محور متعامد با وجود کوشکی در محل تقاطع این دو محور می داند، با استناد به برخی شواهد چون نقوش برجستهچلیپایی وتوصیف از بهشتی که آدم ابوالبشر از آن رانده شده ، به عنوان کهن الگوی باغ ایرانی معرفی شده است .در سالهای اخیر این تفکر توسط برخی از محققین مورد نقد قرار گرفته است. در واقع، وجود الگوهای مختلف برای یک پدیدهمانند باغ ایرانی نشان از ناتوانی پاسخ گویی یک الگوی شکلی ثابت برای این پدیده است، لذا شایسته است تلاش ها درجهت کشف الگوی پنهانی ای باشد که بتواند انواع گونه های شکلی را تولید کند .مقاله با سوال از چگونگی شکل گیریرابطه انسان، آب و درخت در باغ ایرانی به دنبال یافتن کهن الگویی برای باغ ایرانی است که توجیه کننده انواع فرم هایتوسعه یافته باغ ایرانی نیز باشد .هدف غایی این نوشتار معرفی الگوی پنهان باغ ایرانی از ورای بررسی رابطه انسان، آب ودرخت در نمونه ها و فرم های متنوع باغ ایرانی است.نتایج تفحص در عناصر باغ ایرانی، نحوه استفاده از فضاهای آن وزیبایی شناسی خاص ایرانی، حاکی از وجود و تکرار الگو و رابطه سه گانه آب، گیاه و نظرگاه در باغ ایرانی است که تلاشدر همه گونه های کالبدی موجود باغ ایرانی وبهره مندی از منظر آب و گیاه، به عنوان مهم ترین عناصر طبیعی، از رویمکانی به عنوان نظرگاه است.

کلیدواژه ها:

باغ ایرانی ، باغ عباس آباد ، کهن الگو ، معماری ، آب ، پوشش گیاهی ، نظرگاه