واسنجی روابط تجربی برآورد ارتفاع رواناب و مقایسه آنها با مدلهای ریاضی برآورد ارتفاع رواناب

در بسیاری از طرحهای عمرانی ، مطالعات منابع آب ، پروژه های آبخیـزداری و ... ، دسـتیابی بـه شاخـصهای جریان از ضروریات است . یکی از این شاخص ها، ارتفاع رواناب است که با داشتن مقـادیر جریـان خروجـی از حوضه، این پارامتر به سادگی قابل محاسبه است . ولی در شرایط کشور مـا کـه تعـدد ایـستگاههای هیـدرومتری مناسب نیست یا آمار مناسبی ندارند، بمنظور تعیین میزان رواناب خروجی رودخانـه هـا در مطالعـات از مـدلها و روابط تجربی استفاده می شود . البته در استفاده از این روابط می بایست به میزان دقـت و شـرایط کـاربرد آنهـا توجه شود . تحقیق حاضر با هدف بررسی کار آیی روابط تجربی برآورد ارتفاع رواناب و امکان واسنجی و تصحیح آنها در حوزه آبخیز دریاچه نمک انجام شده است . لذا از بین روشهای تجربی برآورد ارتفاع رواناب، روابط تورک، کوتاین، ایکار ، جاستین، خوزلا و لسی به لحاظ جامعیت و گسترش کاربرد آنها در نظر گرفته شدند . در ٤٧ ایستگاه آبسنجی منتخب ارتفاع رواناب مشاهده ایی محاسبه شد . عوامل و پارامترهای مورد نیاز روابط مذکور نیز در حوضه های بالا دست ایستگاه ها استخراج شده و ارتفاع رواناب برآوردی بدست آمد . با استفاده از ٦ معیار آماری مختلف ، مقادیر برآوردی و مشاهده ایی ارتفاع رواناب مورد مقایسه قرار گرفت . نتایج نشان می دهد که روشهای ایکار، کوتاین، جاستین و تورک به ترتیب از صحت و دقت بیشتری برخوردار هستند . برای افزایش دقت روابط تجربی، واسنجی شدند . مقایسه مقادیر ارتفاع رواناب برآورد شده با توجه به مدلهای اصلاح شده با مقادیر واقعی نشان می دهد که واسنجی انجام شده تنها در خصوص روش خوزلا قابل قبول و معنی دار است . براساس پرامترهای مستقل استخراج شده از حوضه های مورد مطالعه مدلهای رگرسیونی یـا ریاضـی بـرای برآورد ارتفاع رواناب استخراج شد که با استفاده از شاخصهای فوق الذکر با روابط تجربی اصـلاح شـده مقایـسه شدند . کاربرد این دو مدل به منظور برآورد ارتفاع رواناب نشان داد که با توجه به برآورد قابل قبول آنها ، نسبت به روشهای تجربی مانند ایکار، از دقت و صحت کمتری برخوردار هستند .

کلیدواژه ها:

ارتفاع رواناب ، واسنجی ، مدلهای تجربی ، مدلهای ریاضی ، حوزه آبخیز دریاچه نمک