اقدامات آبخیزداری در راستای کاهش بحران آب در دشت مشهد (حوزه آبخیزرودخانه کشف رود)

اساس آمار و اطلاعات موجود سالانه بالغ بر یک میلیارد مترمکعب از منابع زیر زمینی دشت مشهد برداشت می گردد که این میزان معادل با 3/4 برداشت می گردد که این میزان معادل ۱۲۵ میلیون مترمکعب کسری مخزن مواجه می باشد. استفاده بیش از اندازه منابع آب زیرزمینی دشت مشهد موجب شده که طی ۱۸ سال گذشته ۳۵ متر از لایه های اشباع آبخوان خشک گردیده و دشت مشهد با چالش جدی مواجه گردد و بر اساس اطلاعات از سطح آب زیرزمینی در بازه زمانی سالهای ۱۳۶۳ تا ۱۳۷۷ و استفاده از نقشه های هم افت در بازه زمانی سالهای ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۴ ، بیشترین مقدار افت سطح آب زیرزمینی مربوط به منطقه توس واقع در شمال غرب مشهد ۲۲ متر گزارش شده است. جهت ارائه راهکار اجرایی ، به نظر می رسد که راهکارهای قبلی مشکل چندانی را در دشت مشهد حل نخواهند کرد و بایستی از تکنیکهای جدید مدیریت منابع آب استفاده کرد . یکی از شاخصترین این تکنیکها برای مقابله با کم آبی و کاهش بحران آب ، تهیه و اجرای اقدامات آبخیزداری می باشد. این اقدامات در راستای حفاظت از منابع آب ، خاک و پوشش گیاهی در عرصه های منابع طبیعی و با نگرش جامع و سیستمی با رویکرد مشارکت مردم انجام خواهند گردید. اقدامات آبخیزداری شامل عملیات سازه ای ، بیولوژیکی ، بیومکانیکی واقدامات مدیریتی است، که توسط مجامع تحقیقاتی و پژوهشی مورد ارزیابی قرارگرفته و اثرات آن در تغذیه منابع آب زیرزمینی بالاخص د ر منابع آب زیرزمینی مناطق کوهستانی (چشمه ، قنات) و کانونهای جمعیت روستایی مورد تایید قرار گرفته است . علاوه بر آن اجرای عملیات آبخیزداری باعث می گردد ، هرزآبهای ناشی از نزولات جوی ، قبل از پیوستن به یکدیگر و تبدیل به سیلاب و ایجاد خسارت ، در همان محل خودکنترل و مورد استفاده بهره برداران قرار گیرد. همچنین با توجه به اینکه این اقدامات در مناطق کوهستانی اجرامی گردند سهم نفوذ آب در این مناطق به دلیل تبخیر کمتر از مناطق پایین دست بیشتر می باشد.

کلیدواژه ها:

حوزه آبخیز ، اقدامات آبخیزداری ، بحران آب ، دشت مشهد ، رودخانه کشف رود