پهنه بندی حریم و بستر و تعیین کاربری اراضی (مطالعه موردی رودخانه قرنقو)

سیل یکی از زیانبارترین بلایای طبیعی است که همه ساله خسارات زیادی را به زمین های حاشیه رودخانه و تاسیسات جانبی و... وارد می سازد . در اثر وقوع سیل ارتفاع آب در رودخانه بالا آمده و سبب خارج شدن آن از مسیر اصلی رود خانه می گردد.یکی از اصلی ترین اقدامات در برابر این پدیده طبیعی ،تعیین مناطق در معرض خطر و پهنه بندی در برابر خطر سیلاب می باشد که با توجه به شرایط سیلاب و هندسه رود خانه با روشهای مختلفی تعیین می شود.تعیین حریم وبستر رودخا نه ها معمولاً با انجام محاسبات هیدرولیکی رودخانه و از طریق مدل های ریاضی انجام می گیرد. با تعیین سیلاب و دبی جریان رودخانه ،گستره سیل حاصل از دبی مورد نظر یکی از ملاک های حدود بستر قانونی خواهد بود.در تحقیق انجام شده مطالعه موردی بازه ای از رودخانه قرنقو به طول ۸۰۰۰ متر مد نظر بوده است.در این تحقیق از مدل هیدرولیکی HEC-RAS جهت مطالعات هیدرولیکی سیلاب و نرم افزار Arc view GIS برای استخراج مقاطع عرضی با استفاده از نقشه های رقومی از محدوده رودخانه به مناطق سیلاب دشت و از ابزار HEC-GEO-RAS به منظور بررسی نتایج مدل و پهنه بندی سیلاب در محیط GIS با دوره بازگشت ، 2 ،10 و 100 ساله استفاده شده است . به این منظور در مرحله اول ، برای تعیین سیلاب با دوره های بازگشت مختلف، از روش تعدیل شده که توسط مطالعات شرکت مهندسین مشاور بند آب برآورد شده بود استفاده گردید.سپس با وارد نمودن نقشه های دیجیتالی با مقیاس ۱:۱۰۰۰ و داده های هیدرول یکی رودخانه ، مراحل تکمیلی به منظور شبیه سازی هندسی رودخانه بوسیله الحاقیه HEC-GEO-RAS در محیط Arc view GIS انجام گرفت .این اطلاعات به نرم افزار HEC-RAS انتقال یافته و پس از تکمیل شرایط مربوط به هیدرولیک جریان، مدل اجرا و خروجی های آن با فایل واسطه دوباره وارد محیط ArcView گردیده و نقشه های پهنه بندی سیل و حد بستر و حریم رودخانه تهیه شده است. مدیریت و توسعه سیلابدشت، کاربری های مجاز اراضی سیلراه ، کاربری های منع شده و سامانه هشدار سیلاب در مقابله با سیلاب و تدوین طرح مقابله اضطراری با سیل را می توان از کاربردهای این نقشه ها عنوان نمود.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی ، تعیین حریم وبستر رودخانه ، ARC-VIEW ، HEC-RAS