برنامه ریزی و مدیریت بهره برداری از منابع آب با استفاده از مدل برنامه ریزی خطی (مطالعه موردی:دشت نیشابور-سبزوار)

منابع آب موجود در منطقه مورد مطالعه، تکافوی نیاز آبی گیاهان در اراضی کشاورزی را به طور کامل نمی کند؛ لذا گیاهان دچار تنش آبی و در نهایت کاهش محصول خواهند شد. هدف از این مطالعه، تدوین یک مدل برنامه ریزی منابع آب جهت تعیین الگوی کشت مناسب، بهر هبرداری بهینه از منابع آب سطحی و زیرزمینی و چگونگی تخصیص آب بین گیاهان زراعی بوده است؛ به نحوی که تأثیرات سوء کم آبی به حداقل ممکن برسد. با بررسی انواع مدلهای برنامه ریزی منابع آب و خصوصیات و شرایط حاکم بر هر کدام از این مدلها، مدل برنامه ریزی خطی بدلیل سادگی و کاربردی بودن آن در مدیریت منابع آب بعنوان بهترین مدل انتخاب گردید. مدل برای پنج دوره پنج ساله و با در نظر گرفتن تغییرات تدریجی اجرا شد. با توجه به نتایج مدل برای دشت نیشابور-سبزوار می توان گفت که تغییرات در الگوی کشت در سالهای مختلف طرح بگونه ای است که با وجود کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی سود خالص حاصل، روند افزایشی دارد، بطوریکه از ۷۰۳ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۰ به ۷۵۴ میلیارد ریال در سال ۱۴۱۰ خواهد رسید. با تعیین مناس بترین الگوی بهره برداری از منابع موجود (سطحی و زیرزمینی) با استفاده از مدل، بیلان منفی در منطقه مورد مطالعه تعدیل شده و به تدریج مثبت می گردد، بطوریکه از بیلان 301/1- در وضع موجود به 30+ در سال 1410 خواهد رسید.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی و مدیریت منابع آب ، تنش آبی ، الگوی کشت ، تخصیص بهینه آب