سیدمهدی زهرایی - استادیار گروه عمران دانشکده فنی دانشگاه تهران

در مناطق زلزله خیز، معمولاً پلها طوری طراحی شده اند که همه انرژی زلزله و صدما ت ناشی از آن در اعضای زیر سازه ای )مثل ستونها، پایه ها و تکیه گاهها ( متمرکز می شوند . این امر مسئله مهمی را بخصوص برای پلهای فلزی قدیمی با زیر سازه های غیر شکل پذیر بوجود می آورد. برای استفاده از مزایای سازه فولادی پل، روش تقویت نوینی در برابر زلزله ارائه م ی شود که در آن با جایگزین نمودن دیافراگمهای فلزی در محل تکیه گاهها و پایه ها با دیافراگمهای تغییر شکل پذیر می توان از صدمات اساسی به زیر سازه جلوگیری نمود . هدف از این مقاله، ارائه مختصری از مفاهیم بکار گرفته شده و روش طراحی دیافراگمهای شکل پذیر برای مقاوم سازی لرزه ای پلهای فلزی)از نوع شاهتیر فولادی با دال بتنی(، بعلاوه بررسی نتایج آزمایشگاهی بر روی نمونه های ساخته شده از این دیافراگمها می باشد.یک سری آزمایشات بر روی نمونه های با مقیاس کامل از انتهای یک پل فلزی به دهانه 40 متر انجام گرفت که در آنها از دیافراگمهای جانبی شکل پذیر به کمک TADAS و EBFs , SPS سیستمهای استهلاک انرژی زلزله استفاده شده است. بر اساس نتایج این آزمایشات، سختی ارتجاعی بالا و مقاومت زیادی جهت استهلاک انرژی هیسترزیس نشان داده شد . دیافراگمهای تغییر شکل پذیر در تغییرمکانهای جانبی زیاد، عمدتاً به دلیل شکستن صفحات مقاوم در خمش، و یا از بین رفتن جان تیر ارتباطی ( Link Beam) در برش و کمانش بالها صدمه دیدند. با این حال، اگرچه از تکیه گاه جانبی برای این نمونه ها استفاده نشده بود، نمونه های آزمایشی از خود ظرفیت شکل پذیری بالایی را نشان دادند.