تقی رضائی مقدم - کارشناس ارشد خاک و پی – شرکت آب و فاضلاب اردبیل
ابوالفضل اسلامی - استادیار و عضو هیئت علمی گروه عمران دانشگاه گیلان

در اغلب پروژه ها شمعها بعنوان راه حل نهائی در پی سازی و انتقال بار به لایه های مستحکم زیر زمین و نیز ایجاد پایداری جانبی و یا فائق آمدن به عملکرد ضعیف خاکهای سطحی طراحی و اجرا میشوند. در این راستا در بسیاری موارد طراحی شمعها صرفآ بر اساس روابط استاتیکی متعدد صورت پذیرفته و بدلیل عدم استفاده از مطالعات کامل ژئوتکنیکی و نتایج تستهای درجا و نیز تبیین عملکرد واقعی شمع پس از استقرار, پروژه پی های عمیق در بسیاری موارد غیر اقتصادی است. و ضمن تحمیل هزینه های اضافی در عمل مشکلات اجرائی نیز در بردارد. طراحی شمع باید با توجه به ملاحظات سازه ای , توان باربری خاک اطراف و کف , نشست و مسائل اجرائی, فنی, زیست محیطی انجام شود. بعلاوه نوع شمع از نوع ریختنی یا کوبیدنی و امکانات اجرائی در طراحی مهم بوده که بدان کمتر اهمیت داده میشود.در این مقاله با تهیه گزارشهای مختلف از منابع و دست اندرکاران صنعت شمع چند مورد عملی پروژه که با پی عمیق در شمال ایران طراحی و ساخته شده جمع اوری گردیده و با مقایسه انها با موارد مشابه برای پروژه های عملی و تحقیقاتی از منابع معتبر خارجی سعی میشود که ارزیابی مناسبی از معضلات طراحی و اجرای شمع های درجا و کوبیدنی در شمال ایران حاصل گشته و در نهایت روشهای عملی توصیه گردد. شواهد و اطلاعات جمع اوری شده , گویای اینست که طراحی شمع در ایران غیرفنی ,غیراقتصادی و زمان بر بوده و این معضل موجب شده است تا نقش پی های عمیق در طراحی و اجرا در هاله ای از ابهام قرار گیرد. لذا در این راستا استفاده از تستهای درجایCPTu,CPT برای تعیین پروفیل خاک محل و استراتژی اجرای شمع , بکارگیری روش یونیفاید در طراحی استاتیکی شمع, ملاحظه اندر کنش نشست و توان باربری , تعین تکلیف سازه ای شمع ها و در نهایت ارزیابی باربری شمع های ازمایشی با استفاده از تستهای بارگذاری توصیه شده و جهت تکمیل اطمینان از بازدهی مناسب پروژه پی عمیق و انجام ازمایشات سریع استفاده از انالیز و تستهای دینامیکی نظیر استفاده از تحلیل معادله موج ( WEAP), روش ازمایش PDA , تحلیل انطباق سیگنال CAPWAP , روش کنترل یکپارچکی (PIT ) توصیه گردیده تا در نهایت طراحی فونداسیون عمیق پروژه ها علاوه بر تامین پایداری , اقتصادی و توجیه پذیر گردد

شمع،آنالیز استاتیکی،آزمایشهای دینامیکی و درجا،ریختنی،کوبیدنی،ضریب اطمینان