سیف الله امین - پروفسور بخش آبیاری و آبادانی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
مرتضی پوزش شیرازی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان بوشهر
محمدهادی روحیان - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان بوشهر
احمد سرخوش - کارشناس ارشد سازمان مدیریت برنامه ریزی استان بوشهر

یکی از عوامل موثر در تخریب خاکها و نابودی زمین های حاصلخیز کشاورزی، فرسایش و به دنبال آن تولید رسوب می باشد. این عمل نه تنها خاک حاصلخیز سطحی که پایه و اساس کشاورزی محسوب می گردد را از بین می برد بلکه با انتقال مواد آلاینده مانند کودها و سموم دفع آفات کشاورزی توسط هرز آب به درون منابع ابی (رودخانه ها و سدها)، آلودگی این منابع را نیز می گردد. کسب اطلاعات مربوط به حجم روان آب و میزان فرسایش و رسوب بطور مستقیم بسیار سخت و گاها امنکان ناپذیر به نظر می رسد . از این رو مدلهای ریاضی برای تحقیق پیرامون فاکتورهای فوق در هر حوزه آبخیز بوجود آمده است که برحی از آنها دارای کاربرد منطقه ای و محلی بوده و برخی دیگر نیز مانند مدل ANSWERS بعلت داشتن پارامترهای مناسب به صورت مدلهای جهانی تبدیل شده و در اکثر کشورهای جهان مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور ارزیابی مدل ANSWERS در جنوب ایران طرحی توسط بخش آبخیزداری مرکز تحقیقات منابع طبیعی جهاد کشاورزی استان بوشهر در منطقه سمل و حوزه آبخیز «دره کر» به اجرا درآمد تا توانمندیهای این مدل در شرایط خشک و نیمه خشک ایران ارزیابی گردد. نتایج کلی خاصل از این طرح، بیانگر موثر و مفید بودن اعداد بدست آمده از این مدل در زمینه روان آب تولیدی میباشد به گونه ای که بیش از 95 درصد همخوانی بین داده های مشاهده ای و اعداد تخمین زده شده توسط مدل وجود دارد. در حالیکه این مدل نتوانسته است به دقت به تخمین میزان فرسایش پرداخته و اعداد حاصل از آن گاها تا 3/8 برابر بیشتر از مقدار واقعی نیز بالغ می گردد.

روان آب ، فرسایش خاک ، مدل ANSWERS ، استان بوشهر