رسول میرعباسی نجف آبادی - کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه شهید باهنر کرمان
محمدباقر رهنما - استادیار بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان

قنات از دیرینه ترین آثار ماندگار ایرانی است که با استخراج آبهای زیر زمینی سبب رونق تمدن در مناطق خشک و نیمه خشک می شده است. از آنجایی که تخلیه آب توسط قنات متناسب با تغذیه سفره های آب زیر زمینی است، به کار بردن این روش سنتی باعث بهره برداری متعادل از آبخوانها و حفظ این ذخایر می شود. با حفر چاههای عمیق، برداشت بهینه و متناسب با تغذیه آبخوان ها جای خود را به برداشت بی رویه و سودجویانه داد و در نتیجه استفاده بدون برنامه ریزی از روش نوین استخراج آب از سفره های آب زیر زمینی، بیلان اغلب آبخوان های کشور منفی شده است. در دشت سیرجان از قدیم الایام آب مورد بااستفاده از قنوات تامین می شد. در این دشت تا قبل از دهه چهل حدود 130 رشته قنات فعال وجود داشت که این تعداد در سال 1385 به 51 رشته کاهش یافته است و قنوات موجود نیز به دلیل عدم رسیدگی و نیز افت سطح ایستابی دچار کاهش آبدهی شده اند. در این مطالعه اثرات جایگزینی روش برداشت از آبهای زیر زمینی بوسیله قنات با روش برداشت توسط چاه بر روی ابخوان دشت سیرجان مورد بررسی قرارگرفته است .

قنات ، افت سطح ایستابی ، کیفیت آب زیر زمینی ، دشت سیرجان