حمید دهقانزاده - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق
محمدرضا خواجه پور - دانشیار زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
حسین حیدری شریف آباد - دانشیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی، علوم و تحقیقات تهران
علی سلیمانی - استادیار زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان

در مناطق خشک و نیمه خشک دستیابی به ارقامی از گندم که تحت شرایط محدودیت آب و کم ابیاری تحمل بیشتری نشان داده و کاهش عملکرد کمتری داشته باشند بسیارمهم است. با دستیابی بهچنین ارقامی و تعیین حد تحمل انها به کم ابیاری می توان تا حد زیادی از اتلاف منابع آب جلوگیری نمود و در عین حال در شرایط محدودیت آب، عملکرد مناسبی به دست اورد. از این رو به منظور بررسی تاثیر تیمارهای کم ابیاری بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد دانه و شاخص های مقاومت به خشکی سه رقم گندم نان (Triticum aesivum L.) آزمایشی در سال های زراعی 1383-84 ، 85-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ازاد اسلامی خوراسگان اصفهان بصورت کرت های خرد شده، با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به اجرا در امد. کرتهای اصلی شامل آبیاری پس از 70، 90 و 110 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشک تبخیر کلاس آ و کرتهای فرعی شامل ارقام گندم )مهدوی، قدس و بک کراس روشن) بودند. تیمارهای آبیاری پس از 70 و 90 میلیمتر تبخیر تجمعی، از نظر اکثر صفات اندازه گیری شده عملکرد و اجزای عملکرد دانه به استثناء ارتفاع گیاه، تفاوت معنی داری نداشتند. افزایش فاصله آبیاری از 90 به 110 میلیمتر تبخیر تجمعی سبب کاهش معنی دار عملکرد دانه و اجزای آن شد، اما بر راندمان مصرف آب تاثیری نداشت. ارقام مورد مطاله از نظر تعداد دانه در سنبه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند بطوری که ارقام قدس و بک کراس روشن بترتیب دارای بیشترین وکمترین تعداد دانه در سنبله و همچنین دارای کمترین و بیشترین وزن هزا ردانه و عملکرد دانه بودند. بر اساس شاخص های حساسیت و تحمل به تنش، رقم قدس از پایداری عملکرد بالاتری برخوردار بود. بر اساس نتایج این بررسی ممکن است در شرایط مشابه با مطالعه حاضر، گندم را پس از 90 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس آ، آبیاری نمود و ضمن 22 درصد صرفه جوئی در آب آبیاری مصرفی عملکرد دانه ای نزدیک به تیمار 70 میلیمتر تبخیر تجمعی بدست اورد.

کم آبیای ، عملکرد دانه، اجزای عملکرد دانه ، شاخصهای مقاومت به خشکی و گندم