نسرین سیاری - دانشجوی دکترا آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
بیژن قهرمان - دانشیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
کامران داوری - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

آبیاری قطره ای زیر سطحی جزو انواع ابیاریهای زیر سطحی است که امروزه از اهمیت و گسترش روز افزونی برخوردار گردیده است. آبیاری قطره ای زیر سطحی نسبت به سایر سیستم های آبیاری آب را در حجم و فشار کمتری استفاده می کند. در این روش آب توسط نیروی ماتریک خاک جا به جا می شود که این خود موجب حذف رواناب سطحی و اثرات نفوذ سطحی می گردد. آب توسط لاترالهای مدفون سرتاسر پروفیل خاک توزیع می شود. در این روش حجم مرطوب شده ریشه حداکثر و تلفات نفوذ عمیق حداقل می باشد. به منظور مطالعه و بررسی توزیع رطوبت در سیستم آبیاری قطره ای زیر سطحی طرحی با دو عمق کارگذاری لوله ها (30 و 60 سانتیمتر) سه عمق نمونه برداری (0-30، 60-30، 90-60 سانتیمتر) و سه فاصله نمونه برداری (0 و 100 و 200 سانتیمتری از تنه درخت) در باغ پسته ای واقع در حومه شهرستان رفسنجان (از شهرهای استان کرمان) در سه تکرار انجام گردید. در این طرح تغییرات مکانی رطوبت در سیستم آبیاری قطره ای زیر سطحی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از اجرای طرح نشان داد که توزیع رطوبت در اطراف قطره چکان های مدفون وابسته به عمق کارگذاری لوله ها و نوع خاک دارد. با توجه به تحلیل انجام شده تنها اثر عمق نمونه برداری در سطح 5 درصد معنی دار گردید. بیشترین درصد وزنی رطوبت مشاهده شدده برای هر دو عمق کارگذاری برابر 12/79 و متعلق به عمق 90-60 سانتیمتری بود. کمترین مقدار در عمق 30-0 سانتیمتری و برابر 8/45 مشاهده گردید . با توجه به توزیع شوری (هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک) مشاهده شد که تجمع املاح در اطراف پیاز رطوبتی صورت می گیرد. پیاز رطوبتی در عمق کارگذاری 30 سانتیمتری به سطح خاک می رسد که این موجب افزایش تبخیر می گردد. د رعمق کارگذاری 60 سانتیمتری پیاز رطوبتی فاصله بیشتری از سطح خاک داشت، این عامل موجب نگه داری رطوبت بیشتر در این عمق می گردد. ما عمق 60 سانتیمتری را به دلیل نگه داری رطوبت بیشتر در خاک و افزایش آب قابل استفاده گیاه و همچنین تجمع کمتر املاح پیشنهاد می کنیم.

آبیاری قطره ای زیر سطحی ، رطوبت ، پسته ، املاح ، پیاز رطوبتی