بیژن مجدزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری زهکشی گروه آبیاری و آبادانی دانشکده کشاو
محمدباقر رهنما - استادیار بخش مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان

آبیاری تراوا (کوزه ای) از باستانی ترین و ارزان ترین روشهای ابیاری شناخته شده برای مزارع کوچک است. این روش ابیاری با استفاده از کوزه های رسی متخلخل، بدون لعاب، دفن شده در منطقه توسعه ریشه گیاه انجام می شود. با طراحی صحیح این سیستم م یتواند از نیروی مکش خاک برای برداشت آب از منبع استفاده کرد. تحقیق حاضر که درگلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان بر روی درخت پسته انجام شده است. سه نهال یکساله پسته کشت و به مدت دو سال با این روش ابیاری شدند. با هواگیری و آب بندی قسمت بیرون از خاک دهانه کوزه ها، اتصالات و لوله ها، برداشت آب از منبع بصورت خودکار تحت نیروی مکش وارد بر دیواره کوزه ها انجام می شد این نیرو شامل مکش ریشه و ماتریک خاک میباشد. آب از کوزه با سرعتی به بیرون نشت می کند که تحت تاثیر جذب ریشه گیاه است. با توجه به تبخیر و تعرق پتانسیل (ET0) محاسبه شده برای درخت پسته و آب مصرفی اندازه گیری شده توسط کوزه ها، راندمان 98% برای تیرماه بدست آمد، اما در ماه های سرد سال با کاهش ET0 و خواب زمستانی درخت، چون نشت بیشتر تحت تاثیر مکش خاک است، راندمان کاهش پیدا کرده است.

آبیاری کوزه ای ، ابیاری زیر سطحی ، نیروی مکش خاک