اردوان ذوالفقاران - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

به منظور مطالعه و تحقیق بر روی استفاده از پساب های تصفیه شده صنعتی به عنوان یک منبع آب در کشاورزی و بررسی جنبه های مثبت و منفی آن در مقایسه با کاربرد آب ممولی بر روی گیاه و خاک ، یک ازمایش مزرعه ای در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تیمار و در 3 تکرار بر روی گوجه فرنگی و خیار انجام شد. این طرح در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان طی سال های 1378، 1379، 1380 اجرا گردید. تیمارهای اعمال شده عبارتند از : 1- ابیاری با پساب در تمام طول دوره رشد(t1) 2- یک نوبت ابیاری با پساب و دو نوبت آبیاری با آب چاه (33 درصد پاب و 67 درصد آب چاه ) (t2) 3- یک نوبت آبیاری با پساب و یک نوبت آبیاری با آب معمولی (50 درصد آب فاضلاب و 50 درصداب فاضلاب) (t3) 4- آبیاری با آب چاه (آب معمولی) در تمام طول دوره رشد (t4). پساب از فاضلاب تصفیه شده دو کارخانه نساجی و کارخانه تولید رب و کمپوت واقع درشمال شهر مشهد و آب معمولی از چاهی درنزدیکی مزرعه، تهیهشد. در ابتدای آزمایش از خاک مزرعه جهت انجام آزمایشات شیمیایی و فیزیکی نمونه برداری شد. در هر نوبت برداشت، میوه های کرت وزن و شمارش شدند. عملکرد هر دو محصول گوجه فرنگی و خیار در تیمارهایی که با پساب صنعتی ابیاری شده بودند (تیمارهای t3, t2, t1) بیشتر بود ولی اختلاف بین تیمارها در سطح 5 درصد معنی دار نبود. نتایج تجزیه شیمیایی خاک در پایان آزمیاش نشان داد که غلظت فلزات سنگین خاک در تیمارهایی که با پساب بیشتری دریافت کرده بودند افزایش داشت و این افزایش بدلیل تجمع این فلزات درخاک مشاهده شد ولی غلظت هیچیک از این فلزات به حد بحرانی نرسید. با این وجود در دراز مدت توصیه میشود که آزمایشات عناصر سنگین در خاک مد نظر قرار گیرد.

فلزات سنگین ، پساب صنعتی ، خاک ، گوجه فرنگی و خیار