محمد فودازی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر

توده نفوذی سینیتی پنج کوه دامغان دارای ترکیب سینیت، کوارتز مونزونیت ،کوارتز مونزودیوریت، مونزوسینیت، سینودیوریت، مونزونیت پیروکسن دار، سینیت پیروکسن واسکاپولیت دار با بافت پوئی کلیتیک تا گرانولار و گاهی میکروگرانولار می باشد. توده نفوذی مذکور شباهت زیادی به اپی سینیت ها داشته و کانی های آهن و منیزیم دار و فلدسپا ت های سنگ آذرین اولیه بر اثر یک دگرسانی توام با ورود سدیم تغییر یافته اند. شواهد پتروگرافی نظیر آلبیتی شدن حاشیه پلاژکلاز و همچینین وجود آلبیت با ماکل صفحه شطرنجی بیانگر وقوع پدیده متا سوماتیسم آلکالن می باشد. برای تشکیل کانی اسکاپولیت نوع ماریالیت در این توده سینیتی یک پدیده پنوماتولیز محتوی گاز کلر نقش داشته واسکاپولیت تحت عمل متاسوماتیسم بطور فراگیر جایگزین پلاژیوکلاز نوع آلبیت شده است. با شدت یافتن متاسوماتیسم در حاشیه توده نفوذی که منجر به تشکیل اسکاپولیت شده است عناصری نظیر سیلیسیم، آهن ،کلسیم، و منیزیم که فقط در متاسوماتیسم شدید دارای پویایی هستند به بخش دیگری از توده انتشار یافته و ضمن تشکیل دیوپسید و تا حدودی هدنبرزیت مهاجرت بخشی از آهن و تمرکز ان در رگه ها و رگچه های موجود در حاشیه توده سینیتی و سنگ های ولکانیکی ائوسن بصورت منیتیت و تا حدودی هماتیت تشکیل کانسار آهن منیتیتی پنج کوه را داده است.

اسکاپولیت، ماریالیت، اپی سینیت، متاسوماتیسم آلکالن