حمیدرضا افرند سرخنی - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری دانشگاه گیلان
محمدتقی احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلشناسی و اکولوژی جنگل دانشگاه تهران

با توجه به اینکه ایران جزو ده کشور اول درمعرض نابودی جنگل ها، پنچ کشورمواجه شده با بیابان زایی، دوکشور مواجه با بیشترین فرسایش خاک وصدوسی وچهارمین کشور جهان از نظر پایداری زیست محیطی ( بنابر آمار سال 2005 برنامه محیط زیست سازمان ملل ) است، اهمیت حوزه های آبخیز منابع طبیعی به دلیل تامین کننده اصلی منابع آبی سطحی و زیر زمینی که جهت مصارف مختلف کشاورزی صنعتی و شهری استفاده می گردد، بر همگان و به خصوص اهالی فن بیش از پیش آشکار و مبرهن است . لذا جلوگیری از روند فرسایش خاک و ارائه راهکار های هر چه بیشتر جذب آب در حوزه های آبخیز، از جمله اقدامات ضروری در این گونه مناطق می باشد . مهمترین عامل در تثبیت خاک، پیش گیری از روند فرسایش و جذبآب در این مناطق، پوشش گیاهی موجود در آن است . بدیهی است که پوشش جنگلی در مقایسه با سایر پوشش های گیاهی نظیر درختچه ها وگیاهان مرتعی، به دلیل توان بالای حفظ آب و خاک بیشتر مورد توجه است . با علم به این که بیشتر حوزه های آبخیز و نقاط بحرانی آن در مناطق کوهستانی و پر شیب واقع است و همچنین عرصه های مذکور دارای توده های تنک و تخریب یافته جنگلی و یا کاملا فاقد پوشش درختی می باشند، لزوم برنامه ریزی و به خصوص مطالعات مناسب در این باره کاملا ضروری به نظر می رسد . جنگلکاری در حوزه های آبخیز یکی از راه های جلوگیری از تخریب می باشد . جنگلکاری اصولی در مناطق پر شیب با توجه به ) LAI شاخص سطح برگ ) و بررسی اثرات تغییرات این شاخص بر فرسایش از اهمیت فراوانی برخوردار است . سازمان جنگلها و مراتع با ممانعت بهره برداری از درختان جنگلی در شیب های بالاتر از 60 درصد سعی در حفاظت از حوزه آبخیز دارد؛ غافل از این که با ممانعت از قطع درختان که بیشتر به دلیل غیر اقتصادی بودن بهره برداری در شیب های بالا اعمال می گردد تا مسائل زیست محیطی ناشی از بهره برداری، عرصه های پر شیب را با مشکلات دیگری مواجه می سازد . یکی از این مشکلات سنگینی بار دامنه در اثر قطور شدن درخت است . سنگینی زیادی که در اثر افزایش حجم درخت ایجاد می گردد با افزایش فشار بر بار دامنه، دامنه را در معرض خطر لغزش و رانش قرار می دهد . در این مقاله تاثیر شاخص سطح برگ گونه های درختی جهت جنگلکاری اصولی به منظورحفظ آب و خاک عنوان شده و در ادامه قانون ممانعت از بهره برداری شیب های بالاتر از 60 درصد در طرح های جنگلداری، به بحث و چالش کشانیده خواهد شد .

جنگلکاری، شاخص سطح برگ، حوزه آبخیز، فرسایش خاک، پوشش جنگلی