سادات فیض نیا - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
کیوان اخزن - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهریار – شهر قدس

فرسایش فرایندی است که طی آن ذرات خاک از بستر خود جدا شده و به کمک یک عامل انتفال دهنده به مکان دیگر حمل گردیده و رسوب می نمایند . فرسایش و رسوب اکنون از معضلات عمده در حوزه های مختلف ایران می باشند و تعیین میزان فرسایش و رسوب بسیار با اهمیت است . مشخص نمودن میزان فرسایش در حوزه های آبخیز به طرق مختلفی انجام می پذیرد که می توان به مطالعات رسوب شناسی ، روش PSIAC ، روش EPM ، روش GIS و ... اشاره نمود . در این تحقیق برای تعیین حساسیت سازندهای حوزه آبخیز دماوند از روش رسوب شناسی و تعیین اندیس فرسایش سازندها استفاده گردیده است . بدین منظور نمونه هایی از مسیر رودخانه های دماوند و سیاهرود برداشت گردید و با مطالعات دقیق کانی شناسی و دانه بندی ذرات نمونه ها درصد اشتراک سازندها در ارائه رسوب تعیین شد و درصد اشتراک سازندها به اندیس فرسایش آنها تبدیل گردید و با استفاده از این اندیس نقشه حساسیت به فرسایش سازند های حوزه آبخیز دماوند تهیه شد . نتایج نشان دادند که حساس ترین سازندهای زمین شناسی حوزه آبخیز سازندهای قرمز بالایی ، قرمز پایینی ، واحدهای سنگی کرتاسه ، فجن ، زیارت و تیزکو ه می باشند . از بین این سازندها ، سازندهای قرمز بالایی ، قرمز پایینی ، واحدهای سنگی کرتاسه و سازند لار در نزدیکی سد در حال احداث ماملو در منطقه می باشند . گسترده ترین سازند حوزه ، سازند کرج می باشد که حساسیت فرسایش آن ضعیف بوده و در بخشهای متعددی از حوزه رخنمون دارد .

فرسایش ، حوزه آبخیز دماوند ، رسوب شناسی ، اندیس فرسایش ، شدت فرسایش