فخرالدین ایرانپور - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه اصفهان و کارشناس سینوپتیک مرکز تحقیقات هواشناسی همدان

گردوغبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی برجای می گذارد. به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، این کشور مکرراً در معرض سیستم های گردوغبار محلی و همدید قرار می گیرد. غرب ایران نیز با توجه به نزدیکی به بیابانهای کشورهای مجاور در معرض سیستم های گردوغباری متعددی می باشد. طوفانهای گردوغبار اثرات منفی را بر سلامت، اقتصاد جامعه و محیط زیست داشته و منجر به خسارت های زیادی بر منابع انسانی، بخش های بهداشت، صنعت، ترابری، نظامی و خصوصاً کشاورزی می شود. با توجه به اینکه ایران یکی از کانون های م تأثر از ریز گرده هاست و خسارات زیست محیطی و انسانی ناشی از این پدیده هر ساله گریبان گیر کشور ما می شود، باید به موضوع افزایش ریزگردها توجه خاصی مبذول گردد. زیرا وقوع این پدیده در چند سال اخیر در برخی استانها، علاوه بر اثرات اجتماعی و سلامت جامعه بر روی تولیدات بخش کشاورزی نیز تأثیر گذار بوده به نحوی که برآوردها نشان می دهد موجب ایجاد خسارتی در حدود 7 الی 17 میلیون تن در سال 88 به تولیدات زراعی و باغی گردیده است. در این راستا شناخت ماهیت، منشاء و اثرات طوفانهای گردوغباری در تعیین روشهای کنترل و اتخاذ ت دابیر پیش گیرانه مؤثر واقع می شود. در این مقاله در مورد عوامل ایجاد کننده گردوغبار، خسارات ناشی از آن بر بخش کشاورزی و همچنین روش های کنترل آن بحث گردیده است. در این مطالعه به منظور شناسایی روند تغییرات زمانی- مکانی وقوع گردوغبارها از 21 ایستگاه سینوپتیک که دارای طولانی ترین و کامل ترین دوره آماری بودند استفاد شد و مشخص گردید که غرب ایران از لحاظ تعداد روزهای همراه با گردوغبار منطقه همگنی نبوده و تعداد روزهای گردوغباری سالانه از شمال به جنوب افزایش می یابد.

طوفان گردوغبار، پیامدهای زیست محیطی، کشاورزی، اقتصاد، خسارت