سیدمحمدرضا زمزمیان - کارشناس دفتر توسعه منابع آب کشاورزی و بهینه سازی مصرف

برای آنکه به ارزش والای آب در دیدگاه ایرانیان باستان پی ببریم ،کافیست که نیم نگاهی به اوستای زرتشت اندازیم . هنوز هم بازمانده این آیینهای ایزد آبها در جای جای ایران برگزار می شود که برای نمونه می توان به مراسم جوی روبی و بیل گردانی در دامنه آتشکده آتشکوه در نیمور محلات اشاره کرد . در ایران باستان صدها سال پیش از آنکه نخستین فرضیه های مربوط به آبشناسی ارائه شود ،به گونه ای باور نکردنی پاسخ یکی از بهترین مسایل مربوط به یافتن آب و آبهای زیرزمینی یافت شده بود . سنگ نوشته ها ولوح های باز مانده از ایران باستان بیانگر اینست که مردمان ایران زمین، آبهای زیرزمینی را با کندن کاریزهای دراز و عمیق در آورده وبه روستاها و شهرهای خود می رساندند . این که برای اولین بار این کاریز کجا بوده و در چه مناطقی به آب می توان دست یافت و اینکه کاریز چگونه باید ساخته شود ، شاید مهمترین مسأله ای بوده است که بشر از آغاز تمدن تاکنون در دانش آبیاری و آبرسانی با آن روبه رو شده است . پرفسور ، عظمت قنوات ایران را « قنات فنی برای دستیابی به آب » سال بر روی قنوات ایران بررسی کرده ،در کتاب 30 که بیش از « هانری گوبلو » برابر با دیوار چین می داند . مجموعه طول قنوات ایران بیش از 400 هزار کیلومتر ( بیش از فاصله زمین تا ماه ) می باشد . قنات گناباد به طول 35 کیلومتر و ژرفای بیش از 300 متر و چاههایی با فواصل منظم 50 متری ، از زمان هخامنشیان یک شاهکار بی نظیر است . هر چند آب، سه چهارم سطح کره زمین را پوشانیده ولی فقط % 3 از آبهای جهان شیرین و قابل مصرف در بخش کشاورزی میباشد . بر اساس مطالعات انجام شده توسط سازمان خوار و بار کشاورزی جهانی ) ) FAO در 93 کشور در حال توسعه، استحصال بی رویه آب، موجب کاهش منابع آبی و در نتیجه به خطر افتادن امنیت غذایی گردیده و پیش بینی میشود در هزاره سوم میلادی چالشهای اصلی جهان مسئله » آب « خواهد بود . بر اساس تحلیل موسسه بینالمللی مدیریت آبها دو نظریه در مورد تخصیص آب برای کشاورزی وجود دارد : - 1 تامین مواد غذایی جمعیت روبه رشد کره زمین، برداشت آب از منابع سطحی و زیرزمینی با رشد 11 - 12 درصد - 2 بهرهوری بهینه از منابع آب با افزایش کارآیی مصرف آب در بخش کشاورزی