رامین نیکان فر - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طب

امروزه با توجه به کمبود منابع آب، لزوم صرفه جویی و استفاده بهینه از این منابع خصوصاً در بخش کشاورزی که مصرف کننده عمده آب در کشور محسوس می شود، بشدت احساس می گردد . بنابراین لازم است که از آب تحویلی به زراعین حداکثر استفاده به عمل آید . در این راستا بکارگیری روشهای نوین آبیاری، پوشش انهار، کم آبیاری و … روز به روز رایج تر می شود تا از آب این سرمایه ملی به نحواحسن استفاده بعمل آید . کم آبیاری یکی از روشهای استفاده بهینه از آب زراعی می باشد ولی از آنجاییکه در کشور ما اکثر کشاورزان دارای امکانات کم و تحصیلات پایین می باشند و لوازم اندازه گیری تحویل حجمی آب به محصول، برای همه زارعین فراهم نیست، لذا اجرای دقیق توصیه های کم آبیاری با مشکل و در اغلب موارد اصلاً رعایت نمی شود . بنابراین طرح حاضر را می توان گامی در جهت رسیدن به اهداف کم آبیاری دانست که اجرای آن برای زارعین امکان پذیر و ساده می باشد . در این طرح بجای اعمال درصدهایی از نیاز آبی گیاه، دفعات آبیاری را یک یا دو نوبت در مرحله رویشی که حساسیت به تنش خشکی کم است، کاهش مییابد . طرح حاضر در قالب بلوکهای تصادفی کامل و بصورت اسپلیت پلات و در 3 تکرار اجرا گردید . فاکتور اصلی دو نوع رقم آفتابگردان روغنی شامل هیبرید آذرگل و هایسان 33 و فاکتورهای فرعی آبیاری در 5 سطح به شرح زیر بودند : -1 اعمال آبیاری کامل با دورهای رایج منطقه -2 قطع یک نوبت آبیاری در زمان 20 برگی -3 قطع یک نوبت آبیاری در زمان 25 برگی -4 قطع یک نوبت آبیاری در زمان 30 برگی -5 قطع دونوبت آبیاری در زمان 20 برگی و در زمان 30 برگی . با اجرای این طرح علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب و افزایش کارآیی مصرف آب و رسیدن به اهداف کم آبیاری، به بررسی خصوصیات کمی وکیفی محصول در اثر اعمال تیمارهای آبیاری پرداخته شد . نتایج اجرای طرح در دو سال متوالی نشان می دهد که کلاً در بین ارقام مورد آزمایش رقم هیبرید آذرگل اجزای عملکرد بهتری نسبت به رقم هایسان 33 دارد و در مورد تیمارهای آبیاری، تیمارهای چهارم و پنجم کمترین اجزای عملکرد را داشته و از بین چها ر تیمار آبیاری که با قطع آب همراه میباشد تیمار دوم مناسب تر بوده و کارایی مصرف آب در رقم هیبرید آذرگل از سایر فاکتورهای فرعی نیز بیشتر است .

قطع آبیاری، آفتابگردان، هیبرید آذرگل، هایسان 33