علی اصغر تقوایی ابریشمی - عضو هیئت علمی م رکزتحقیقات ک شاورزی و م نابع طبیعی خراسان

وضعیت جغرافیایی ایران به گونه ای است که زمینه بروز اکثر سوانح طبیعی از جمله کم آبی و زلزله فراهم است . گرچه بین این دو پدیده فرقهای اساسی وجود دارد . ولی بروز حوادثی چون زلزله در کشور قابلییت پیش بینی ندارد , ولی کم آبی را می توان پیش بینی نمود . زیرا کم آبی عمدتاً براساس بررسی آمار های گذشته و تفسیر شرایط کلیماتولوژیکی در طبیعت پدید می آید . براین مبنی اگر آگاههیای کلی و دانش عمومی در زمینه چگونگی نقش انسان در بروز کم آبی گسترش یابد , امکان پیشگیری از خسارات آن نیز میسر می گردد . از رایج ترین عبارات ادبیات سانحه ً پیشگیری از درمان بهتر است یکیً می باشد که همواره از سوی پژوهشگران بیان می شود . ننایج آماری در کشورهای کم آبی خیز دنیا که اصول پیشگیری را به دقت به کار می برند , نشان می دهد که آموزش نقش بسزایی در کاهش خطرات دارد , این مسئله هنگامی موثر است که با تفکیک گروههای مختلف انسانی , برای هر یک موضوع مناسب را با شیوه های مناسب مد نظر قرار داد . هدف مقاله معرفی نگرش نوین به امر آموزش از لحاظ تاثیر و نقش آن در پیشگیری از وقوع کم آبی و کاهش خسارات ناشی از آن است . به این امید که بسط و گسترش پیامهای آموزشی و ترویجی موجب فراگی ر شدن آموزش و مشارکت همگانی شود . انتخاب یک منطقه کم آبی خیز برای اجرای پایلوت , شناخت مخاطبین منطقه مورد نظر , انتخاب شیوه مناسب آموزش و نحوه آموزش مخاطبین . به عبارت دیگر . شناخت گروههایی که در بروز یا تشدید موثرند . یا در معرض خطر کم آبی قرار دارند , نحوه آموزش آنان با ابزارهای پیام رسانی مناسب با توجه به ویژگیهای گروههای مخاطب و قابلیتها و محدودیتهای شرایط محیطی . امکان دارد که تمام روشهای آموزشی که به صورت کلی مطرح شده در منطقه خاص مورد استفاده قرار نگیرد . زیرا هر حوزه آبریز , کم آبی رودخانه , .... شرایط زیست محیطی ویژه دارد . علاوه بر آن , فرهنگ و معیشت هر منطقه نیز با مناطق دیگر متفاوت است . همچنین روش آموزش , کادر آموزشی مجرب و وسایل و ابزار آموزشی مناسب آن منطقه یا کشور نیز با هم مغایرت دارد . اگر اشتباهی در انتخاب هر یک از این عوامل صورت گیرد , ممکن است نه تنها از تلاش و اقدامات انجام شده نتیحه مطلوب حاصل نشود بلکه از نتایج منفی آن یک سری مسائل و مشکلات جدید برای دولت و مردم پیش بیاید . برای پیشگیری از اینگونه اشتباهات به نظر می رسد که مناسبترین اقدام ممکن تنظیم و ارائه برنامه های آموزشی هماهنگ و منطبق با خصوصیات فرهنگی جوامع مختلف است .