خسرو اشرفی
سرمد قادر
وحید اصفهانیان
سعید متصدی

یکی از مهم‌ترین مسائل در سنجش آلاینده‌ها در سطح شهری مثل تهران، جانمایی ایستگاه‌های سنجش آلودگی می‌باشد. برای هر نوع تحلیل علمی در زمینه آلودگی هوا به داده‌های آلودگی نیاز است و همچنین هر نوع تصمیم در مورد کاهش و کنترل آلودگی به این اطلاعات وابسته است. به‌همین منظور ایستگاه‌های سنجش آلاینده‌ها می‌بایست در مکان‌هایی قرار گیرند که نمایش درستی از وضعیت آلودگی را نشان دهند، بنابراین موقعیت مکانی این ایستگاه‌ها از حساسیت بالایی برخوردار است. در این مقاله این مهم مدنظر می‌باشد و با استفاده از جمعیت تهران و تعداد ایستگاه‌های کشورهای پیشگام در امر پالایش آلودگی هوا نسبت به جمعیت آنها، تعداد ایستگاه‌های لازم برای شهر تهران 56 عدد پیشنهاد شده‌است. با توجه به اینکه 7 ایستگاه سازمان حفاظت محیط زیست، 4 ایستگاه شرکت کنترل کیفیت هوا و 1 ایستگاه وزارت بهداشت هم‌اکنون در سطح شهر تهران موجود می‌باشند می‌بایست 44 ایستگاه جدید دیگر جانمایی شوند. با عنایت به تعریف مقیاس‌های همسایگی (مناطق حومه‌ای) و چگال (مناطق پرترافیک و شلوغ)، به‌ترتیب 8 ایستگاه در مقیاس همسایگی و 36 ایستگاه در مقیاس چگال درنظر گرفته شده‌اند. برای جانمایی ایستگاه‌ها در مقیاس چگال از تحلیل همبستگی داده‌های ایستگاه‌های موجود استفاده شده‌است. همبستگی این داده‌ها نشان می‌دهد که می‌بایست در غرب و جنوب ایستگاه مرکزی کنونی ویلا (ایستگاه خیابان نجات‌الهی سازمان حفاظت محیط زیست کشور)، تمرکز بیشتری از ایستگاه‌ها وجود داشته باشد. با استفاده از این مهم جانمایی‌ها در مقیاس چگال انجام شده‌است.

جانمایی ایستگاه‌ها، مقیاس چگال، مقیاس همسایگی، مقیاس منطقه‌ای، مقیاس ملی، همبستگی داده‌ها