رسول علی اشرفی پور
علی اکبر یدالهی
فاطمه توحیدی
طاهره اسکندری

هرگونه مواد زائد تولید شده اعم از جامد، مایع، گاز حاصل از فعالیت انسان غیر از فاضلاب، پسماند تلقی می گردد. در این میان بحث پسماندهای ویژه دارای اهمیت خاصی است. پسماندهای صنعتی از تنوع بسیاری برخوردار می باشند و به هر سه صورت جامد، نیمه جامد و مایع (نظیر لجنهای نفتی) در محیط زیست وجود دارند. رشد سریع تکنولوژی همراه با تولید انواع ترکیبات شیمیایی باعث افزایش حجم زیادی از مواد زائد صنعتی و پسماندها و لجنهای خطرناک گردیده است. جابجایی، ذخیره یا دفع غیر اصولی این گونه ضایعات که اغلب محتوی مواد خطرناک هستند، مشکلات و معضلات بسیاری را برای انسان و محیط زیست ایجاد می کند. کنترل موثر و اعمال مدیریت صحیح پسماندهای مذکور برای حفظ محیط زیست، بهداشت و منابع طبیعی توجه خاص را می طلبد . در قدم اول باید ضمن تعریف واحد و اصولی از پسماندهای ویژه با خصوصیات و ویژگی های این مواد آشنا شد و بعد از آن بر اساس نوع منطقه و منابع تولید کننده، آنها را مورد طبقه بندی و شناخت قرار داد تا بتوان به روش های اصولی مدیریت این گونه پسماندها بر پایه یافته های جدید علمی دست یافت و با استفاده از آن اثرات زیانبار این مواد را کاهش داد. در این تحقیق سعی شده است تا ضمن شناخت منابع تولید کننده پسماندهای ویژه صنعتی در سطح استان مازندران، میزان و نحوه دفع آنها مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاکی از آن بود که از میان 17 واحد صنعتی شیمیایی مورد بررسی، حجم کل تولید ضایعات جامد برابر 97047 تن در سال و حجم کل تولید ضایعات مایع غیر از PCB`s برابر 5314000 لیتر در سال می باشد. از میان پسماندهای تولید شده 96/6% ذخیره و حدود 3/4% از آنها دفن یا تخلیه می شوند و از میان پساب تولید شده 99% تنها حدود 1% آن بازیافت شده و مابقی بروشهای مختلف دیگر دفع می گردد. همچنین بررسی ها نشان داد که هیچ گونه اعمال مدیریتی در جهت دفع اصولی اکثر مواد زائد تولید شده در استان وجود ندارد که در این مقاله سعی می شود تا راهکارهای مناسب با توجه به وضعیت خاص اقلیمی استان ارائه گردد

پسماند، پسماند ویژه، مواد زائد خطرناک