مصلح الدین رضائی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، بخش تحقیقات خاک و آب
اکبر گندمکار
مجتبی فتحی
علیرضا محمدی

عنصر گوگرد در پالایش نفت به عنوان یک ماده مزاحم به مقدار زیاد تولید میگردد. گوگرد ورودی به اتمسفر، به شکل اسید سولفوریک همراه بارندگی به زمین بازگشته و سبب نابودی گیاهان می شود. گوگرد همراه مواد آلی و باکتریهای تیوباسیلوس میتواند در اصلاح خاکهای شور و سدیمی و بهبود تغذیه گیاهان بکار رود. افزایش شوری آب که معمولا"همراه با افزایش کاتیون سدیم می‌باشد می‌تواند سدیم قابل تبادل خاک را افزایش و باعث از بین رفتن ساختمان خاک شود. به منظور کاهش 3 میلی اکی‌والان سدیم تبادلی در صد گرم خاک از سه تیمار ماده اصلاح کننده شامل گوگرد، اسید سولفوریک، گچ و تیمار شاهد ( بدون مواد اصلاح کننده ) و چهار نوع کیفیت آب با شوری های 2 و 4 و 6 و 8 دسی زیمنس برمتر، همراه با کاشت گیاه یونجه بکار رفت. نتایج نشان داد که مواد اصلاح کننده بویژه اسید سولفوریک و گوگرد موجب افزایش عملکرد یونجه گردید. در تیمار شوری 4 دسی زیمنس بر متراستفاده از اسید سولفوریک نسبت به شاهد باعث افزایش شش تن یونجه تر در هکتار گردیده و در تیمار 6 و 8 dS/m افزایش عملکرد یونجه تر ده تن در هکتار بود. نتیجه اینکه با افزایش شوری آب اثر اصلاحی گوگرد و اسید سولفوریک در افزایش عملکرد بیشتر بوده است، با اینحال افزایش عملکردها بین مواد اصلاح کننده مختلف معنی‌دار نبود در حالیکه اثر تیمارهای کیفیت آب بر میزان محصول معنی‌دار بوده است. استفاده از ماده اصلاحی گچ موجب افزایش یون کلسیم و رسوب فسفات در خاک شده و میزان فسفر در گیاه یونجه را کاهش معنی دار داد. استفاده از اسید سولفوریک بعنوان ماده اصلاح کننده بعلت کاهش pH خاک بصورت موضعی منجر به افزایش فسفر در گیاه یونجه گردید. کاربرد گوگرد میتواند با اصلاح خصوصیات شیمیائی خاک، سبب بهبود رشد و نمو و افزایش عملکرد و تولید گیاهان زراعی گردد.

گوگرد، اصلاح خاک، گیاهان زراعی، آلودگی