مجید حیدری زاده
هرمزد نقوی
محمدرضا مقدم

در حال حاضر به میزان تقریبی 6/5 میلیون تن باطله یا بقایای زغال سنگ (Coal refuse materials) تنها در جوار کارخانه زغال شوئی و در حومه شهر زرند انبار شده است. هر ساله هم حدود 400 هزار تن به مقدار آن اضافه می گردد. آیا این باطله ها می توانند از لحاظ فیزیکی، شیمیائی و تغذیه ای مورد استفاده در کشاورزی باشند؟ آیا پشته های زغال می توانند محیط مناسب کشت گیاهان مرتعی و یا جنگلی جهت تثبیت و احیاء آنها در مقابل باد و آب باشند؟ در این تحقیق با آزمایش های فیزیکی، شیمیائی و حاصلخیزی نمونه هائی از زغال خالص و همچنین افزودن زغال با خاک سبک و سنگین در سطوح مختلف 5، 10، 25 و 50 تن در هکتار با 3 تکرار کشت گیاه ذرت در گلخانه انجام گرفت. عناصر سنگین بویژه میزان سرب آن از حد استاندارد زیست محیطی در مخلوط خاک و بافت گیاه کم بود. آزمایش ها pH اسیدی ماده زغال، افزایش آهن در خاکهای سبک و افزایش سولفات در خاک های سنگین در سطح معنی دار 5% را نشان داد. برای ایجاد پوشش گیاهی و احیاء پشته های زغال نیاز به مواد تکمیلی نگهداشت آب و عناصر غذائی ماکرو خواهد بود.

زغال باطله، فیزیکی و شیمیائی، حاصلخیزی، زغال شوئی زرند، محیط زیست