شادی مرعشی - کارشناس سازمان آب و برق خوزستان
پریوش موبد - کارشناس سازمان آب و برق خوزستان
نعمت اله جعفرزاده حقیقی - استادیار دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

حوضه آبریز کارون و دز مجموعا بیش از 70% جمعیت،45% اراضی آبی و 80% صنایع استان خوزستان را در خود جای داده است. طبق دوره آماری 81-1340 آورد رودخانه کارون به دشت خوزستان بطور متوسط 2/21 میلیارد متر مکعب در سال اندازه گیری شده و از طرفی نیاز آبی شبکه های آبیاری، 5/10 میلیارد متر مکعب و براساس طرحهای درحال اجرا در شمال و جنوب اهواز بالغ بر 3/17 میلیارد متر مکعب در سال برآورد شده است.در حال حاضر حجمی معادل 2 میلیارد متر مکعب زه آب کشاورزی در سال مستقیما به منابع کارون و دز وارد می شود که با به اجرا درآمدن کلیه طرح های توسعه کشاورزی این رقم بالغ بر 4/3 میلیارد متر مکعب خواهد بود. هدف از اجرای این پژوهش بررسی عوامل بیولوژیکی و میکروبیولوژیکی رودخانه کارون با توجه به حجم و نوع پسابها و فاضلابهای ورودی به آن بوده که طی مدت دوسال با جمع آوری اطلاعات موجود و انجام نمونه برداری از ایستگاههای تعیین شده(6 ایستگاه در محدوده شهرستان اهواز) صورت پذیرفته است.پارامترهای مورد بررسی شامل کل باکتریهای کلیفرم و کلیفرم های مدفوعی(با استفاده از روش حداکثر تعداد احتمالی(MPN) 9 لوله ای) ، شناسایی باکتریهای پاتوژن (با استفاده از تست های تشخیصی IMViC در دو دوره خشک و مرطوب)،شناسایی جلبکهای موجود در نمونه ها(با کلیدهای معتبر) و بررسی پارامترهای هدایت الکتریکی ، کدورت و مواد جامد معلق (با استفاده از روشهای استاندارد) بوده است. نتایج نشان داده که در همه ایستگاهها باکتریهای بیماریزا از جمله سالمونلا ، شیگلا و اشرشیا وجود دارند. میزان آلودگی آب به عوامل باکتریایی در دوره مرطوب بین 80 تا 100 هزار واحد و در دوره خشک بین 10 تا 60 هزار واحد بوده است. در بخش جلبکها 44 جنس از 5 خانواده از جلبکها شناسایی گردید. هدایت الکتریکی و مواد جامد معلق در اغلب ایستگاهها بیش از حد مجاز غلظت داشته اند. ازآنجا که حجم فاضلاب شهری و صنعتی ورودی به رودخانه در کل سال تغییر چندانی ندارد آلودگی بالای دوره مرطوب در رودخانه ناشی از آبشستگی های زمینهای کشاورزی و ورود روانابهای ناشی از آنها می تواند باشد.

عوامل بیولوژیکی،رودخانه کارون، تصفیه خانه