مریم رجب زاده سکه - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
محسن سعیدی - گروه آب و محیط زیست، دانشکده عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران

افزایش رو به رشد جمعیت و صنعتی شدن جوامع، موجب دخل و تصرف غیر طبیعی و تغییر شرایط کیفی آب رودخانه ها و افزایش غلظت آلاینده ها بویژه فلزات سنگین در آب رودخانه ها شده است. رسوبات بستر و مواد معلق رودخانه ها ممکن است باعث تاثیرات مختلف در کیفیت آب شوند، لذا دانستن بر هم کنش و اثر متقابل آنها و آب رودخانه ها مهم و ضروری است. امروزه بررسی در مورد رسوبات و ذرات معلق رودخانه ای به عنوان جاذبهای طبیعی در فرآیند خودپالایی رودخانه ها به طور وسیعی مورد استقبال قرار گرفته است. رودخانه جاجرود یکی از منابع اصلی تامین آب شرب شهر تهران بوده که نزدیکی این رودخانه با تهران که بزرگترین قطب صنعتی ایران می باشد، موجب گردیده است که این رودخانه در معرض آلودگیهای متنوعی قرار گیرد. برای حذف یا کاهش غلظت فلزات سنگین از محیطهای آبی روشهای فیزیکی ، شیمیایی، بیولوژیکی و یا تلفیقی از آنها وجود دارد که در این تحقیق روش جذب سطحی توسط رسوبات و مواد معلق رودخانه ای مورد بررسی قرار گرفته است. جذب فلزات توسط رسوبات و مواد معلق از فاز محلول باعث کاهش دسترسی زیست محیطی این عناصر می گردد. در این تحقیق نمونه هایی از آب، رسوبات و مواد معلق از چهار ایستگاه در مسیر رودخانه جاجرود بر اساس دستورالعملهای استاندارد برداشت و پس از انتقال به آزمایشگاه، ظرفیت جذب فلزات سرب، نیکل و کروم توسط رسوبات و مواد معلق، با استفاده از آزمایشات جذب تعیین گردیده است. در این تحقیق با بررسی جذب فلزات سنگین بر روی رسوبات و مواد معلق، معادلات هم دمای لانگمیر و فرندلیچ به خوبی می تواند پاسخگو باشد. بر اساس نتایج آزمایشات جذب، حداکثر قابلیت جذب این فلزات توسط رسوبات و مواد معلق رودخانه ای در ایستگاه نمونه برداری اوشان از الگوی زیر پیروی می کند. [فرمول در متن اصلی]

جذب، رسوبات، مواد معلق، فلزات سنگین ، معادلات همدما